Neidio i'r cynnwys

Tudalen:Bywyd y Parch. Ebenezer Richard.djvu/18

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon


Ein henaid a ddihangodd,
Fel rhyw dderyn bachi ma's,
Maes o rwydau yr adarwr,
Yr hen ddiafol cyfrwys câs;
Do, fe dorodd fil o faglau
Ag oedd am ein henaid gwan,
Ninau a ddianghasom ymaith,
Tan dy gysgod yn y fan.

Mewn cryn ysbaid ar ol hyn (nid ydyw yr amser pennodol yn hysbys) symudodd o breswylfod ei rieni i le a elwir Brynhenllan, rhwng Tref-draeth ac Abergwaun, i gadw ysgol. Yn y rhan flaenaf o'i arosiad yno, nid ydym yn gwybod am ddim neillduol teilwng o sylw, oddieithr i ni grybwyll digwyddiad tra chyffrous, yr hwn a achlysurodd ofid nid bychan i'w deulu. Rhyw fenyw ddichell-ddrwg oedd yn arfer crwydro ar hyd y wlad, o dra drygioni, a alwodd yn nhŷ ei rieni, gan dystio, a threm alarus, fod eu mhab yn glaf iawn ar drancedigaeth, os nad wedi marw. Cychwynodd yr hen bobl yn y fan, mewn pryder a thristwch dirfawr, i fyned ato, ac, wedi teithio trwy gydol y nos, cyrhaeddasant ben eu taith, mewn llawn ddysgwyliad i weled dim ond corph difywyd eu plentyn. Hawddach dirnad na darlunio y teimladau amrywiol ac angerddol—syndod, gorfoledd, a phetrusder—a gynhyrfai yn eu mynwes pan welsant eu bachgen yn dyfod ei hun i'w cyfarfod, mewn cyflawn fwynhad o'i iechyd cynefin. Ymddangosai iddynt fel pe buasent wedi ei dderbyn drachefn oddi wrth y meirw, "o ba le y cawsant ef hefyd mewn cyffelybiaeth." Syrthiodd ei fam ar ei wddf, gan ei gofleidio, a'i gusanu, ac edrych arno yn wyllt a gorphwyllog, gofynai drachefn a thrachefn, "Ai Eben wyt ti?”