Neidio i'r cynnwys

Tudalen:Chwalfa.djvu/144

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

Gwranda, Id, os newidi di dy feddwl mi a' i i dŷ Jerry heno i ddeud wrtho fo."

"Paid â dychmygu petha', Dic. Yr ydw' i'n falch o gael y tŷ am dipyn, 'ngwas i."

Ond neithiwr yr oeddat ti'n . . ."

Dyma fo Jim yn dwad." A chychwynnodd Idris i gyfarfod yr haliar, fel petai'n falch o esgus i dorri'r sgwrs yn fyr.

Cyn diwedd Medi yr oedd Idris a'i deulu yn y tŷ yn Pleasant Row, ac er bod y stryd yn un dlawd a rhai o'r cymdogion yn uchel eu sŵn, yr oeddynt yn hapus gyda'i gilydd unwaith eto. Nid oedd Pleasant Row yn enw da ar yr heol; yn wir, hawdd oedd credu'r farn gyffredin ym Mhentref Gwaith mai gwatwareg greulon oedd ei galw felly. Dringai'r deg ar hugain o dai yn un rhes serth o'r afon i fyny i lethr foel, farworllyd, a syllai ffenestri bychain y ffrynt ar y tip a'r lofa uwchben. Pan chwythai gwynt cryf o gyfeiriad y pwll, doeth oedd cadw'r drysau a'r ffenestri ynghau hyd yn oed ym mhoethder haf, ac ni hongiai gwraig ddillad ar y lein ar y dyddiau hynny. Tai culion oeddynt-dwy ystafell, y gegin a'r parlwr, un bob ochr i'r drws ffrynt, ac ystafell wely uwchben pob un-a chan mai tŷ Idris oedd yr isaf, nid oedd ond tamaid o ardd ac yna lwybr ac wedyn ychydig lathenni o dir cleiog rhwng ei dalcen a'r afon. Ceisiai'r awdurdodau gadw'r clwt hwnnw'n glir rhag y tuniau a'r potiau a'r ysbwrial a deflid yn gyfrinachol i'r afon, ond pan wneid ymholiad weithiau, codai pawb eu haeliau mewn diniweidrwydd herfeiddiol.

Buan yr edifarhaodd Idris am ddwyn ohono'i wraig a'i blant i Pleasant Row. Y drws nesaf iddynt, trigai Jerry a'i wraig enfawr, Molly, a'u haid o blant. Pa faint oedd nifer y plant, ni wyddai Idris yn iawn—deuddeg, yn ôl Jerry, ond a barnu oddi wrth eu sŵm, yr oeddynt yn ddeugain o leiaf-ac ym mh'le y cysgai'r fath genfaint mewn tŷ mor fychan a oedd yn ddirgelwch i'r gymdogaeth oll: rhoi eu hanner allan efo'r gath bob nos a wnâi Molly, yn ôl Jim yr Haliar. Ambell noson, rhwng rhuadau Jerry ac ysgrechau'i wraig a gwawchiau a nadau'r plant, yr oedd y sŵn yn fyddarol, ac weithiau, pan na fyddai'r tad na'r fam yn sobr iawn, câi'r ddau ddifyrrwch yn taflu darnau o'r dodrefn at ei gilydd. Wedi tawelwch Tan-y-bryn, yr oedd y lle hwn fel Bedlam i Kate.

Prif adloniant y gwragedd oedd clebran, a threuliai Molly O'Driscoll, er enghraifft, y rhan fwyaf o'i dydd ar ben ei drws