meddai'n swta, "imi gael rhoi dy draed di mewn dŵr a halan."
Yr oedd pentwr o fara-'menyn wedi'i dorri'n barod, a dug Martha Ifans gaws a thorth frith i'r bwrdd.
"Te go sâl gewch chi, mae arna' i ofn," ymddiheurodd i'r dieithryn, "a chitha' wedi dwad mor bell. Ond 'does gin' i ddim wy na thamaid o gig yn y tŷ. 'Rydach chi'n gwbod sut y mae petha' arno' ni 'rwan."
"Mae hwn yn gampus, wir," meddai Dic, gan dorri tamaid o gaws iddo'i hun.
"'Rydw' i'n ddiolchgar iawn i chi."
"Dowch, 'stynnwch."
Tywalltodd de iddynt, ac yna dug ddysgl â dŵr ynddi o'r gegin fach. Wedi tywallt dŵr cynnes a thaflu pinsiad o halen iddi, tynnodd hosanau Gwyn, ac â'i draed yn y ddysgl y bu raid iddo ef fwyta'i de. Fel yr âi'r halen i'r chwysigen dan ei droed, caeodd ei lygaid a'i ddannedd mewn poen, ond ni chafodd ddim cydymdeimlad gan ei fam.
Lle mae 'Nhad?" gofynnodd Llew.
"Ym mh'le'r wyt ti'n meddwl? Yn y dre yn chwilio amdanoch chi, y fo ac Idris. Ac mae'r ddau'n mynd i golli'r cwarfod o'ch achos chi, mae arna' i ofn. Ac 'roedd dy dad i fod i siarad yno. Pam na fasat ti'n deud dy fod di'n mynd, hogyn?"
A Megan?"
Mi aeth hi a Dan i fyny i'r Hafod yn syth ar ôl te, rhag ofn eich bod chi yn fan'no yn helpu hefo'r gwair. Mae'n debyg 'u bod nhw wedi crwydro i bob ffarm ar yr hen fynydd 'na erbyn hyn."
"Ac Ifor?" Ei frawd yng nghyfraith, gŵr ei chwaer Megan, oedd Ifor.
"I'r cwarfod y deudodd o 'i fod o'n mynd."
Cofiodd Llew ei bod hi'n nos Sadwrn a, cyfarfod neu beidio, mai parlwr y "Snowdon Arms" oedd y lle tebycaf i ddod o hyd i Ifor. Ni sylwasai arno yn yr orymdaith, meddai wrtho'i hun.
Daeth Edward Ifans ac Idris i mewn. Yr oedd golwg luddedig arnynt, wedi cerdded y chwe milltir o'r dref.
"O, a dyma nhw, ai e?" meddai'r tad.
"Hylô, Dic, 'ngwas i!" cyfarchodd Idris y bugail.
"Ia, dyma nhw," ebe'r fam. "Wedi cerddad i'r gwaith copar yn Nant-y-Foel. I chwilio am waith, os gwelwch chi'n
