Neidio i'r cynnwys

Tudalen:Chwalfa.djvu/47

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

"'Roedd o'n dwad acw i de bob Sul!" llefodd un arall. "Fe ddihangodd o i'r mynydd i guddio," meddai'r siaradwr pan ddarfu'r chwerthin, "ond buan . . .

"Yr euog a red!"

""Fuo fo ddim yno'n hir!"

"Ond buan y daethpwyd o hyd iddo ac y cafodd o'r fraint o gerdded mewn gorymdaith fawr o'r chwarel i'r pentref. Wedyn fe aed i chwilio am ddau swyddog arall, ond yr oedd- an' nhw . . . "

"I fyny'r simdda! ”

'Roeddan' nhw yn-anweledig, ac fe fuon' nhw'n ddigon doeth i adael yr ardal yn nhwllwch y nos. A'r diwrnod wedyn fe adawodd y contractors eraill y chwarel, wedi'u rhybuddio mai hynny oedd ora' iddyn' nhw. Fe dawelodd petha' ar unwaith, ond er hynny fe ddygwyd rhyw dri chant o filwyr i lawr i'r dre . . .

"Cywilydd!"

"Gwarth!"

"Ia. 'Doedd mo'u hangen. Fe gaewyd y chwarel am bythefnos, ac er 'u bod nhw'n segur a bod rhai o'u brodyr yn aros 'u praw o flaen yr Ynadon, bu ymddygiad y dynion yn dawel a sobr, yn esiampl o bwyll ac amynedd. Ni fu un terfysg, er i'r milwyr erbyn hynny ddod i fyny i Lechfaen i gadw trefn lle nad oedd anhrefn o fath yn y byd. Wedyn fe ailagorwyd y chwarel. Dim ond rhanna' ohoni a agorwyd, ac yr oedd rhai cannoedd o ddynion yn loetran o gwmpas y gwaith yn aros . . . I beth? I'r rhanna' eraill gael'u gosod dan gontract. Yr oedd oes aur y contractors a oedd wedi'u gyrru o'r chwarel ar dorri! Ac yna fe ddaeth y rhybudd celwyddog . . .

Torrodd cynnwrf drwy'r ddyrnau dig.

"Anwiradd noeth!"

Cythral o gelwydd!"

Neuadd. Chwifiai ugeiniau

"Yr oedd pawb i gludo'u harfa' o'r chwarel oherwydd y terfysg a'r bygythion a fu yno'r diwrnod hwnnw! Ia, anwiredd noeth oedd y cyhuddiad hwn. Nid oedd rhithyn o sail iddo. Er gwaethaf y cynllun i osod rhan fawr o'r gwaith dan gontracts, ni chodwyd llais, ni fu bygythiad, ni thaflwyd amarch at y swyddogion."