Mae'r nodyn a darewir yn yr ysgrif sydd yn nechreu Cronicl y Cerddor (1880) yn dra gwahanol i'r uchod:—
"Bwriadwn i'r darnau (cerddorol) fod gan mwyaf yn rhai newydd, o awduraeth ein prif ysgrifenwyr; nid yn rhy anodd, hir, a llafurus, nac ychwaith yn blentynaidd a diddim. Ymddengys i ni fod angen mawr am Anthemau gwasanaethgar, defosiynol, a syml, yng nghyfansoddiad y rhai ca y fugue, er mor barchus yw, fyned i'r borfa' am dymor. Teimlwn hefyd fod ein cyfansoddwyr wedi esgeuluso'r Rhangân—ac yn enwedig i leisiau gwrywaidd i raddau hynod, a gobeithiwn lanw rhyw ychydig o'r bwlch hwn. Am y Ganig, credwn y gallwn i bwrpas fforddio iddi hithau fyned gyda'r fugue am ysbaid. Nid ydym yn hollol anobeithiol y deuwn o hyd i ambell Dôn Gynulleidfaol dda yn awr ac yn y man, ac ni fydd i ni anghofio y plant, serch na fydd a fynnom a phethau plentynaidd."
Defnyddir y gair "gwasanaeth" i ddisgrifio ysbryd a chyfeiriad cyfnod 1880-1913, nid am na fu ei fywyd o wasanaeth o'r blaen, ond am i'r nodwedd hon, oedd i fesur yn eilradd cyn hynny, ddod yn fwy ymwybodol a llywodraethol—i ymwybyddiaeth mwy clir yn ei feddwl, ac i ymsylweddoliad mwy llawn yn holl gylchoedd ei weithgarwch. Rhodd ei hunan i fyny gyda thrylwyredd ac ymroddiad oedd yn drech na'i fynych wendid (a'i fynychach gwendid fel yr âi ymlaen mewn dyddiau) i wasanaeth cerddoriaeth ei wlad, i'w phuro a'i chodi, i'w chyfoethogi a'i chyffredinoli.
Gellir adrodd hanes amgylchiadol ei fywyd yn ystod y cyfnod hwn mewn ychydig eiriau. Parhaodd
