Tudalen:Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903).djvu/154

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Dywed fod ganddo "adnoddau" ar gyfer cyfres of "lyfrau addysgol yn Gymraeg yn barod ers amser, ond oherwydd nad oes gennym fel cenedl argraffydd i'r cyfryw," ca ei "amddifadu o'r pleser o fod yn wasanaethagar fel y carai. Ond gan fod yna lyfrau da a rhad yn y Saesneg, dymuna eu cyfeirio at y goreuon, gan eu cymeradwyo i'w hefrydiaeth yn eu "myfyrgell" ac addawa awgrymiadau ychwanegol o'r eiddo'i hun.

Y mae yr ysgrif gyntaf ar "Ddatganu," a chyflawna ei addewid o gymeradwyo'r llyfrau goreu a rhoddi awgrym— iadau pwysig ei hun. Anodd credu fod ei drydedd ysgrif —(a'i olaf "o'r Fyfyrgell" "i'r "Cerddor ") ar Gynghanedd, Gwrthbwynt, a'r Ehelgan, o help ymarferol ychwanegol at gymeradwyo'r llyfrau goreu. Cynhwysa sylwadau cyffredinol tra gwerthfawr, er enghraifft: "Y mae dealltwriaeth drwyadl o gynghanedd o fewn cyrraedd pawb, ac heb angen o'r dalent leiaf. . . . Cyfrwng yw y wybodaeth hon, a swydd athrylith yw creu a defnyddio'r wybodaeth hon er lliwio'r gerddoriaeth. Ni wna unrhyw gymaint o wybodaeth ddyn yn athrylithgar, eithr rhaid i'r athrylithgar wrth wybodaeth o'r cyfryngau hyn er rhoddi bodolaeth a ffurf i'w feddyliau bywiol ac ysbrydoledig."

Wedi brasgamu drwy y "meysydd cyfoethog," tyr allan "Gresyn na bai ein hieuenctid yn treulio eu nosweithiau i ymborthi ar y braster meddyliol hyn. Carwn allu eu hargyhoeddi fod mil mwy o bleser yn y meysydd cyfoethog hyn nag mewn canu eu hunain bob nos i wyneb— gochni a chrygni." Yna awgryma gynnal dosbarthiadau hwyrol i bartoi ar gyfer arholiadau colegau Llundain. Er fod yr "adnoddau " 'n barod ar gyfer y "llyfrau addysgol yn 1883, ni chyhoeddwyd y cyntaf ohonynt cyn 1888. Y flwyddyn honno dechreuwyd eu cyhoeddi dan yr enw, "The Cambrian Series ""Cyfres o lyfrau cerddorol addysgiadol," gan y Meistri Duncan & Sons, Caerdydd.

Am y cyntaf, dywed "Cerddor y Cymry": "Nodweddir y llyfr hwn gan eglurder, yr hyn sydd yn amhosibl ei ennill ond trwy ymarferiad mawr. . . . Gallwn dystio na welsom gymaint o elfennau y wyddor gerddorol yn cael