Tudalen:Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903).djvu/195

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

yw dywedyd, fel y dywedodd un wrthyf fi, na wyddem yn wahanol." Eto, nid yw y sawl a ddefnyddio eiddo arall felly'n anfwriadol i'w osod yn yr un dosbarth a'r cyntaf uchod a nodwyd.

"Gall mai ein heiddo ni ydyw" beth yw ystyr hyn? A fedr syniad neu felodi ddod i ddau? Gwrandawer ar Wagner. Fel y gwyddis, arferai ef, fel Beethoven, fynd allan gyda'r hwyr i gymuno â natur, a phan ddelai'r ysbrydoliaeth, codai ef i ystâd o berlewyg, llawn o iasau cyfareddol yn yr hon yr agoshai un o gymeriadau'r ddrama fel drychiolaeth ato, nes ambell waith ei ddychrynu. "O'r diwedd," meddai, "symuda'i gwefusau, egyr ei genau, a daw llais o fyd ysbryd, yr hwn a ddywed wrthyf rywbeth hollol wirioneddol, cwbl ddealladwy, ond mor rhyfeddol ddieithr, fel ag i'm dihuno o'm breuddwyd. Yna diflanna'r cwbl, yn unig yng nghlust fy meddwl erys y seiniau—y syniad—y motif cerddorol. Y nefoedd a ŵyr a glywyd yr un peth, neu rywbeth tebyg, gan eraill." Yn ol hyn, y mae'n bosibl i'r un syniad ddod yn annibynnol i fwy nag un o ran dim a'r a ŵyr Wagner.

Yn olaf, i ba fesur y gellir cyhuddo awdur o ladrad pan y mae drychfeddwl yn ei waith wedi ei awgrymu gan waith arall, ond wedi pasio drwy ffwrnes a bâthdy ei ddychymyg a'i ddeall ef ei hun? Gwelsom fod un o feirniaid Arianwen" yn dywedyd fod "y cof yn gystal a'r dychymyg yn bresennol gyda'r cyfansoddwr yn ei funudau o ysbrydoliaeth, heb fod yna ddrwgdybiaeth o ladrad, oblegid y mae'r oll yn eiddo iddo drwy greadigaeth neu driniaeth wahanredol (distinctive treatment)." Os na chaniateir fod y peth olaf hwn ar unwaith yn rhyddhau awdur o'r cyhuddiad o ladrad, yna rhaid i bawb gyfaddef eu bod yn lladron—yr ydym bawb yn ddyledus i'r gorffennol: pa mor ddyledus nid yw'n bosibl dywedyd, gan fod y cysylltiadau mor gymhleth ac anolrheinadwy. Tra y deffinia Myers athrylith fel "the uprush of the subliminal self," ac y cais yr Athro Percy Gardner gael y gair "downrush" i mewn i ddisgrifio ysbrydoliaeth, rhaid i ni gofio fod y naill yn cyfateb i'r llall, a'r ddau'n dibynnu i fesur ar y gorffennol a'i gymhathiad: "i'r hwn y mae ganddo y rhoddir."