Tudalen:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu/153

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

"Claddwyd ef yn y Dyffryn, dydd Mawrth, Chwefror 25ain, mewn bedd a ddarparasai iddo ei hun, yn ol arfer y patriarchiaid gynt, er's blynyddoedd. O herwydd fod y pellder yn fawr—33 o filldiroedd yr oedd yn rhaid cychwyn o Bennal am 6 o'r gloch y boreu; ac yr oedd tywyllwch mawr a thawelwch dwfn y boreu hwnw yn chwanegu llawer at brudd-der yr amgylchiad. Wedi i'r Parch. T. Edwards, Penllwyn, gyfarch y gynulleidfa mewn ychydig eiriau, a gweddïo, cychwynwyd: y pregethwyr yn mlaenaf, yna yr elor-gerbyd, yn nghyda cherbydau eraill; ar ol hyny, rhai ar geffylau. O herwydd y pellder, yr oedd yn rhaid myned yn rhy gyflym i neb ddilyn, ond rhai mewn cerbydau, neu ar feirch; er hyny daeth tyrfa luosog o'r cymydogion yn nghyd yr awr blygeiniol hono i edrych arnom yn cychwyn.

Erbyn cyrhaedd at bont Machynlleth, yr oedd nifer yn disgwyl ar y bont. Arafwyd am ychydig ffordd, er iddynt gael y pleser pruddaidd o ddilyn am ychydig funudau un a barchent mor fawr, tua thŷ ei hir gartref. Gadawsom gyfeillion Machynlleth yn canu: ond daeth rhai o honynt, yn flaenoriaid ac eraill, gyda ni i Ddolgellau.

Ni oddefai yr amser i ni arafu wrth fyned drwy Gorris, ond yr oedd y creigiau a llethrau y mynyddoedd yn cael eu britho gan y gweithwyr y rhai oeddynt wedi gadael eu gorchwylion i gael golwg ar y cerbyd yn mha un yr oedd yr oll ag oedd farwol o'r hwn y bu golwg arno yn goleuo eu hwynebpryd â llawenydd am flynyddoedd meithion, pan y gwelent ef ar y Sadwrn yn cyfeiria tua Chorris.

Pan oeddym gerllaw Dolgellau, daeth canoedd o drigolion y dref a'r gymydogaeth, yn nghyda nifer mawr o'r Dyffryn, Ffestiniog, a lleoedd eraill, i'n cyfarfod. Pan aethom i mewn, yr oedd yr holl dref wedi ei gwisgo â dillad galar, y lleni ar bob ffenestr, holl fasnachdai y dref, oddieithr UN, wedi eu cau, pob gwaith wedi sefyll, a'r ystrydoedd yn llawn o bobl fel ar amser cymanfa. Yr oedd yr olygfa yn gyfryw fel nas gallai ymdeithydd lai na deall wrth ei gweled, a sylwi ar yr elor-gerbyd a'r cerbydau eraill oeddynt yn rhes ar yr heol, fod Tywysog a gŵr mawr wedi syrthio!

Wedi aros yn Nolgellau am awr a haner i orphwyso, cychwynasom oddiyno am haner awr wedi un-ar-ddeg, yn