Tudalen:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu/155

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

gwasgarodd y dyrfa, gan deimlo, mi obeithiaf, werth cymeriad da, ac mai crefydd yn unig a all ei ffurfio—mai hyny oedd, yn ngeiriau un o'r brodyr ar lan y bedd, wedi gwneyd Dyffryn Ardudwy yn ddyffryn galar o ben-bwy-gilydd.

Nis gwn pa nifer oedd yn bresenol, ond nis gallasent fod nemawr, os dim, yn llai na mil. Yr oedd pob pregethwr perthynol i'r Cyfarfod Misol yno, oddieithr un brawd a luddiwyd gan henaint a llesgedd. Yn chwanegol at hyny yr oedd y Parchn. T. Edwards, Penllwyn; E. Roberts, D. Williams, a J. Hughes, (W.) Machynlleth ; E. Price, Llanwyddelen; Rees Jones, Felinheli; T. Owen, Porthmadog; L. Edwards, M. A., Bala, a J. Jones (A.) Abermaw. Hebryngwyd ni am ychydig gan y Parchn. C. Jones (A.), a H. Morgan (B.), Dolgellau. oedd holl eglwysi Ffestiniog yn cael eu cynrychioli gan rai o'u blaenoriaid, ac amryw o'r aelodau. Daethant i'r cyfarfod dros 20 milldir o ffordd, ac nid oedd ond ychydig iawn o eglwysi y sir heb rywrai o honynt wedi dyfod, fel y gellir ei ddarlunio fel claddedigaeth Jacob— Aeth i fyny gydag ef gerbydau a gwŷr meirch hefyd, ac yr oedd yn llu mawr iawn!' Ac nid rhyfedd hyn, oblegyd teimlai pawb, a'i gymeryd oll yn oll, mai nid yn fuan y cleddid ei gyffelyb !"

Terfynwn ein hadgofion am dano gyda diwedd ysgrif a dderbyniasom gan Mr. Rees Roberts, Harlech, o'r hon yr ydym wedi dyfynu darnau o'r blaen. "Heddwch i'w lwch y mae ei yspryd wedi diangc i'r Aneddle Lonydd' nad aflonyddir byth arno: ond y mae ei gorph eto yn aros yn mysg y pethau a ysgydwir; ac er fod ei lwch yn rhwymyn y cyfammod: er hyny y mae wedi ei ddodi mewn daear ag sydd yn ddarostyngedig i gynhyrfiadau mawrion ac amrywiol; a phe gallwn fe ffrwynwn yn dŷn bob rhuthr chwildroadol mewn teyrnasoedd, a holl gynhyrfiadau naturiol anian, a ddeuant yn agos i'r fan: ïe, y mae genyf y fath barch i'w enw a'i goffawdwriaeth fel y tynghedwn y ddaeargryn ei hunan, pe meddwn awdurdod, ar iddi siglo yn esmwyth y llanerch lle y gorwedd gweddillion Richard Humphreys."

Os bydd i ti ddarllenydd dalu ymweliad a'r Dyffryn, a myned i'r hen fynwent sydd wrth gapel y Trefnyddion