"Tangnefedd Duw, fel afon gref,
O Orsedd Nef yn llifo,
A fydd i'r sawl a garo'r gwir,
Gan rodio'n gywir ynddo.'
(iii) Oni chaiff y gwirionedd ein llywodraethu a'n hamddiffyn, cyn bo hir fe â yn allu barnedigaethol yn ein bywyd.
Ni wn beth i'w ddweud ar hyn; nid wyf yn ei ddeall. Nid y farn ddiwethaf a olygir: rhaid i bawb wynebu honno.
Am hynny y denfyn Duw iddynt hwy amryfusedd cadarn, fel y credont gelwydd." Y Beibl, o'i hir gamddefnyddio, o'r diwedd yn ildio goleuni camarweiniol. Dynion yn eu gweithio eu hunain allan o gylch dylanwad yr Ysbryd Glan, ac yn cael credu'r peth a fynnont. O'r Beibl y caiff yr Antinomiaid resymau dros fywyd penrhydd; ac yn y Beibl y cafodd y Pabyddion resymau dros losgi'r merthyron yn y tân. Ie, a dynion â "Y Beibl yn eu dwylo a gyflawnodd crime mwyaf yr oesoedd. mae gennym ni gyfraith, ac wrth ein cyfraith ni efe a ddylai farw," llefent ger bron Pilat. "Croeshoelia ef." Sut y medrent daflu cochl gwirionedd dros weithred mor anfad?
Hir gellwair â'r gwir, nes y diflasodd hwnnw, a'u gollwng i fynd wrth eu cyngor eu hunain. Edrychwch arnynt, yn synagog Nasareth, gyda'r dyn a anesid yn ddall, yn cynllwyn i ladd Lazarus,—yn dysgu'r milwyr i ddweud anwiredd, etc.
Ac eto pe buasai Ysgol Sul y pryd hwnnw, buasai y rhain yn flaenllaw ynddi. Yr oeddent yn chwilio'r Ysgrythurau, etc. Pa le yr oedd y bai ynteu? "A hon yw y ddamnedigaeth garu o ddynion y tywyllwch yn fwy na'r goleuni."
Edrychwch arnoch eich hunain." Gwylia arnat dy hun. "Adwaenwn hwn a hwn yn dda iawn." Beth amdanat ti dy hun? Gwell i ddyn wneuthur tipyn o home detective-work na barnu ei frawd. A fyddwn ni yn ystumio'r gwirionedd weithiau? "Dowch i'r Ysgol Sul," "Waeth imi beidio, os gwir a ddywedodd y dyn Bangor yna. Gwyliwn deithio y ffordd yna, mae honyna'n darfod ychydig ymlaen.
Wel, cofleidiwn a chusanwn y gwirionedd rhag iddo ddigio. Un gair eto; yr ydych yn cofio ysmaldod Wil Bryan, yn ceisio gyrru'r cloc tra'r oedd un olwyn yn ei logell. A ydym ni yn peidio â bod yn rhy debyg iddo mewn ystyr anhraethol fwy pwysig? Y mae'r Cyfarfod Misol newydd basio yma. A fu o yn llwyddiant-yn fendith i ni?
Gofynnaf yn ôl: A oedd yr olwyn fawr yn y gafael, y serchiadau yn cydio, ac yn bachu yn y gwirionedd? Os felly, nid ofer a fu.'
(Y Bont, Mehefin 9, 1918).
