Penillion Coffadwriaethol am Morris Evans
(Uno hen flaenoriaid y Pennant)
Morris Evans! er ei farw
Gorchest i gariadus fryd
Ydyw synio na cheir mwyach
Ei gyfeillach yn y byd;
Cais ei ddilyn dros y terfyn
Carai'i hebrwng heibio'r bedd,
Sylla'n graff, gan ddirfawr awydd
Wele ddull ei newydd wedd.
Ond ychydig hwnt i'r afon
Y gellir canfod ddiwrnod clir,
Ac ni phery'r weledigaeth
Fwyaf helaeth ddim yn hir;
Troi yn ôl i'r hen gynhefin
Fel Barzilai'n fuan gawn,
Heb adnabod llys y Brenin
Na gwrthrychau'r nefol ddawn.
Troi yn ôl at goffadwriaeth
Morris Evans raid i ni,
Rhodio llwybrau'i bererindod
Mewn myfyrdod am a fu.
Adgyfodi hen seiadau.
Uchel-wyliau'i fywyd gwiw,
Cofio'i aidd yn sugno cyfoeth
Addewidion grasol Duw.
Nid o'r ddaear 'roedd ei synnwyr
Nid wrth natur 'roedd ei rym,
Dynol fawredd neu anrhydedd
Ni chyrhaeddodd mo'nynt ddim;
Neillduolrwydd ei gymeriad
Ydoedd crefydd orau ran,
A dirgelwch ei ddylanwad,
Hawdd ei olrhain i'r un man!
Holl serchiadau calon effro
Ar un gwrthrych wedi eu rhoi,
Pob dymuniad yn yr enaid
I'r un pwynt yn ymgrynhoi;
Weithiau'n cwyno mewn anobaith,
Weithiau'n canu mewn mwynhad;
Eto'n wastad-storm neu hindda—
'N tynnu tua Chanaan wlad.
Blaenor cymwys fu i'r eglwys
Yn y Pennant gyfnod maith;
Am yr Arch yn gwir-ofalu,
A'i holl galon yn y gwaith;
Profodd wobr llafur cariad—
Mynych adnewyddiad nerth,
Ef a'r gwaith yn helpu'i gilydd
Dros y creigiau geirwon serth.
Gair o'i brofiad yn y Seiat
Oedd ddanteith-fwyd peraidd flas,
Ei weddïau a'i gynghorion
Fel o ryw ysbrydol dras;
Beibl Duw ei brif gydymaith,
Fe'i harddelai gyda gwên,
‘Hwn,' medd ef, yw 'mhapur newydd
Nad yw byth yn mynd yn hen.
Geiriau dwyfol Llyfr crefydd
Oeddynt beunydd ar ei fin;
Medrai ddirnad a dehongli
Eu cenhadaeth ato'i hun.
Os y gelyn wnai ymosod,
Yntau'n gorfod dioddef loes,
Adnod fach a godai'r gwarchae
Gant o weithiau yn ei oes.
Cyfarfyddai bethau chwerwon,
Dyddiau blinion ar y daith;
Bara ing a dwfr gorthrymder
A roed iddo lawer gwaith:
Gwynt a glaw a chwyrn lifeiriant
A gurai ar ei enaid trist,
Yntau weithiau'n colli gafael
Yn ffyddlondeb Iesu Grist.
Pan f'ai'i feddwl wedi suddo
'Mhell o gyrraedd help y llawr,
Ac a'i enaid yn llesmeirio,
Deuai'r weledigaeth fawr.
Angel Duw, yr hwn ei pioedd,
Safai yn ei ymyl ef,
I fynegi mai diogel
Oedd yr einioes hyd y nef.
Caniad newydd ganai wedyn
Felys wiw rhwng lleddf a llon;
Megis Gad mae'r Cristion heddiw,
Llu a'i gorfydd,—llawer ton:
Gorfydd yntau'n lân o'r diwedd,
Henffych fuddugoliaeth lwyr;
Yn y diwedd daw daioni,—
Bydd goleuni yn yr hwyr.
O! fy annwyl athro hybarch,
Ni chaf mwy dy gyfarch di;
Mor anhepgor gwers a chyngor
I newyddian fel myfi:
Tithau aethost i dangnefedd,
Dyna'r diwedd wedi dod;
Dechrau hefyd ddrachtio bywyd
Yn y gwynfyd uwch y rhod.
