ddigrif o'u cwmpas. Cafodd brofiad cyfraith ar un adeg yn ei oes, ac fe'm tarawai bob amser fod ynddo elfen gref at olrhain a datod dirgelwch. Synnais lawer tro wrth wrando arno gymaint o bethau rhyfedd sydd ym mywyd gwlad dawel ddigyffro. Pe sgrifenasai'n llyfr yr ystraeon y clywais ef yn eu hadrodd, fe fuasai pobl yn dywedyd heddiw golli nofelydd medrus yn ei farwolaeth ef. Adroddai ei ystori bob amser â manyldeb a threfn cyfreithiwr. Cefais droeon fod ganddo ddiddordeb mawr mewn digwyddiadau rhyfedd ac anesboniadwy— cyd-darawiadau, os mynnir, ond eu bod yn gadael ar y meddwl ryw argraff ddieithr fod darnau mawr o fywyd na fedrwn ni mo'u hegluro, a dywedyd y lleiaf.
Dechreuodd gasglu llyfrau yn fachgen ieuanc, ac yr oedd y Cwrt Mawr yn llawn o lyfrau, bron bob ystafell yn y tŷ. Eto, ni welais erioed mono'n methu a dodi ei law ar y llyfr a fynnai rhag ei flaen. Ddeufis cyn ei farw, yng Nghwm Cynfelyn, ac yntau bellach yn anabl i symud heb gynhorthwy, yr oeddwn yn ceisio rhyw wybodaeth ganddo. Cyfarwyddodd fi i fynd i ystafell arall ac edrych ar yr astell a'r astell am lyfr llawysgrif mewn caead coch. Cefais hyd iddo yn
