CYFLWYNIAD, &c., I'R AIL ARGRAFFIAD.
REVERENDO ADMODUM IN CHRISTO PATRI AC DOMINO, DOMINO NICOLAO CLAGET, D.D.,
EPISCOPO MENEVENSI. S.
QUUM pro meâ virili, Præsul admodum venerande, nec minimo quidem labore conatus essem, quo facilius, rudimenta fidei Christianæ imbiberent nostri monticolæ Britanni: vix me existimem a re propositâ longe esse digressurum, si Magnæ Britanniæ notitia eis innotesceret linguâ vernaculâ.
Satis mihi exploratum habeo, quam spissum opus ac difficile sit a retro sæculis res gestas in lucem proferre, quum veterum scripta, tantam stragem passa sint, quantum nostra (ut Gildas olim conquestus, notavit) adeo ut veritas involucro quodam obtegi videatur: Veruntamen cum talis notitia fructus adfert uberrimos, lubentiore animi consilio me in hanc provinciam contuli; et quale quale sit ex plerisque (quot supersint) auctoribus, excusis etiam et MSS. hoc opusculum excerpsi: quo plebs nostra rudis, ad res a suis majoribus gestas, non omnino foret barbara; sed ut avitos mores, et primævi sæculi religionem puram et adhuc incontaminatam, in hoc commentariolo veluti in speculo quodam, animadvertat, videatque.
Hic igitur libellus, Antistes dignissime (nunc castigatior et jam tandem trutinum severiorem apud me passus), qui sub clientelâ vestrâ lucem denuo ambit, res Britannicas complectitur. Pars prior de Brittanorum origine narrat; et belli vario exitu gesti cum Romanis, Pictís, et Saxonibus, specimen exhibet; nec non et morum et idololatriæ majorum, antequam evangelii lumen iis illuxisset: posterior, de prædicatione et evangelii cursu usque ad nonum a Christo incarnato sæculum; quo tempore majores nostri a priscâ fide decedentes, labe Romanâ conspurcati sint. Si fas sit mihi augurari, spero equidem hosce annales Cambris nostris nec ingratos fore nec prorsus inutiles; dum videant ecclesiam nostram lege sancitam, ut non a SS. Scriptura, ita ne minimum quidem a priscâ illâ ecclesia catholicâ recessisse; adeo ut Anglicana (ut cum Cf. Bevrigio dicam) merito primitiva nuncupetur ecclesia, ultimis hisce temporibus, rediviva.
Dum tu, doctissime Præsul, in gravissimis et religionis et reipublicæ negotiis summâ non sine laude versaris; dum amnigenâ eruditione, et apostolicâ morum sanctitate ornatus, ecclesiæ Menevensis, decus es et præsidium; liceat mihi monticolis Cambriæ capita religionis explicare; liceat hanc historiolam texere, et non omnino oscitanter otio torpescere. Deus 0. M. te servet diu incolumen; et e militanti in quâ tantâ dignitate et animi candore præsides, ad triumphantem, cui tantopere anhelas, serius eveharis. Quod revera precatur.
Vestræ D. Observantissimus,
THEO. EVANS.
