Neidio i'r cynnwys

Tudalen:Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i henwogion.djvu/70

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Gosodwyd carreg sylfaen y capel newydd i lawr ar y 18fed o Fehefin, 1870, a gorffennwyd ef erbyn Hydref, 1871. Yr oedd y draul—heb yr oriel—yn £1,200. Derbyniwyd £150 o Drysorfa Adeiladu yr enwad. Cynhaliwyd y cyfarfod agoriadol ar y 18fed o Hydref, pryd y gwasanaethwyd gan y Parchn. Samuel Davies, William Davies, a Hugh Jones. Nid oedd y capel newydd mor ddymunol ag y dymunid iddo fod—i bregethu, nag i wrandaw. Oherwydd hynny, penderfynwyd gosod oriel ynddo, yr hyn a wnaed yn y flwyddyn 1877, ar y draul o £588. Derbyniwyd hanner can punt tuag ato o'r Drysorfa Adeiladu. Agorwyd ef yr ail waith ar y 5ed a'r 6ed o Fehefin, 1878. Y flwyddyn hon hefyd yr adeiladwyd addoldy bychan wrth ymyl y parc, gan Gylchdaith Wesleaidd Bangor a Chaernarfon, at wasanaeth y Saeson oedd yn y dref. Ond ni bu ei lwyddiant ond am gyfnod byrr, a bu raid ei gau. Yn 1902 prynodd eglwys Ebenezer ef, tuag at ei ddefnyddio i gynnal Ysgol Sul Genhadol.

Yn y flwyddyn 1894 adeiladwyd ysgoldy, ar draul o £700. Hyd yn hyn nid oedd gan yr eglwys dŷ i'w gweinidog, o'r eiddynt eu hunain; ac yn y flwyddyn 1902 penderfynwyd prynu un, yr hwn a gostiodd, gyda'r capel cenhadol, y swm o £900; a'r flwyddyn ddilynol cynhaliwyd nodachfa, yr hon a drodd allan yn llwyddiant mawr, gan gyflwyno i'r eglwys £800 o elw clir.

Er cymaint o welliantau a wnaed ar y capel, nid ydoedd eto'n berffaith gan eglwys mor weithgar, a chawn hi, yn 1905, yn gosod ynddo organ hardd, gwerth £480. Derbyniwyd y swm o ddau can punt tuag ati gan Mr. Carnegie, y miliwnydd. Derbyniwyd £28 o elw ar ddydd ei hagor, a chyfranodd yr aelodau y gweddill.

Fel, erbyn hyn, nid oes eglwys fwy gweithgar a chytun o fewn y dref nag eglwys Ebenezer. cynifer ag wyth o bregethwyr wedi codi o honi, sef:Owen Hughes, Richard Williams, John Lloyd, Owen Madoc Roberts, William Barrow Griffith, John Hughes, J. Watkin Lloyd, ac Ellis O. Lloyd.