Lleoedd yn Mon.
51
gellir eu hystyried fel yn goffadwriaeth, os nad yn wedd . illion , o'r hen goedwigoedd derwyddol. Yma yr oedd trigle yr Ardalydd Môn cyntaf - hen arwr Waterloo . Bryncelli, Plascoch a Llanedwen , ydynt dri o hen bre
swylfeydd yn y plwyf hwn. Y cyntaf a brynwyd gan Magdalene Bagnel, o'r Plas Newydd -- Plas Coch yn bresenol, trigle W. B. HUGHES, Ysw ., A.S., yr oedd yn
cael ei alw ar y cyntaf y Porth Amel Isaf : adeiladwyd ef yn amser y frenhines Elizabeth, gan Hugh Hughes, Ysw , cyfeithiwr cyffredinol ; a'i wyr Roger Hughes, abriododd Margaret merch ac etifeddes H. Jones, Ysw ., o Langoed .
Y ty Llanedwen fu yn cael ei alw wrth amrywiol en. wau , ar wahanol amserau , megys Syehdir, Ty'n -y -llwyn , Sychnant Uchaf, ac yn olaf, Llan Edwen. PLWYF LLAN DDANIEL FAB.
Saif y plwyf hwn oddeutu saith milldir i'r dê-orllewin o Fangor ; a saif yr eglwys oddeutu milldir-a-baner o Lanidan , ar y ffordd o Moel-y-don i Langefni. Cyseg
rwyd hi oddeutu y seithfed ganrif i St. Daniel, fab Dein iolen ap Deiniol Wyn, ap Paba Post Prydain, " sant o Fangor Maelor ; a gwedi tori hono, efe a aeth i Wynedd uwch Conwy, lle y bu yn arllwybraw Côr Bangor Fawr
Arllechwedd, a elwir Bangor Deiniol, yn amser Cadwal. adr Fendigaid. Yr oedd ganddo eglwys arall yn Llan ddeiniolen yn Arfon.” (Gwel “ Bonedd y Saint." ) Dywed Mr. Rowlands fel hyn :- “ Daniel, who had a church near that of Llan Aiden , was son of Daniel,
first Bishop of Bangor; and, therefore, the church is commonly called Llan Ddaniel Fab.” Ystyr yr enw yw , " Llan y Duw sydd Farnwr.” 9)
