daearol, y buom yn cyd-chwareu a hwynt "yn oedran diniweidrwydd," ni fydd genym i'w ddywed amgen nag
"Er mwyn yr Amser Gynt, fy ffrynd,
Yr hen Amser Gynt."
Ond at ein chwedl.
Deued y darllenydd gyda ni ychydig flynyddoedd yn ol, at yr amser pan oedd William Huws a Marged Parri yn bobl ieuainc, ac yn was a morwyn ar yr un fferm. Yr oeddynt wedi cyd-wasanaethu aethu yn Modonen am amryw flynyddoedd, ac arferent siarad aml air o gariad trwy arwyddion o'r llygaid, tra yn trin y gwair ac yn cynull yr ŷd ar hyd y maesydd; a lladratasant lawer orig gyda'r nos, ar ol llafur caled y dydd, i dynu cynlluniau ar gyfer yr amser dyfodol, canys yr oedd Marged wedi cydsynio i ddyfod yn wraig i William. Ac o'r diwedd, pennodwyd y dydd Llun Sulgwyn nesaf i fod yn ddiwrnod eu priodas.
Aeth yr amser heibio yn gyflym; a phan ddaeth y dydd pennodedig, yr oedd lluaws o gyfeillion y ddeuddyn ieuanc wedi ymgasglu, un blaid i dŷ ei rieni ef, i'r dyben o'i hebrwng ef at dŷ ei rhieni hi, lle'r oedd y blaid arall yn dysgwyl, i wneud gorymdaith gyffredinol i Eglwys y Plwyf.
Er mai Sir Fon sydd wedi dal hwyaf i gynal hen ddefodau gyda phriodasau, eto y mae bron bob gweddillion o'r hen ddulliau wedi diflanu yno hefyd erbyn hyn. Yr oedd eisiau diddymu rhai o honynt, am eu bod yn peri gloddest, meddwdod, ac anfoesoldeb. Ond y mae genym ni hoffder mawr at hen bethau, gyn belled ag y byddont yn gyson â gweddeidddra, moesau da, diwylliant, a rhinwedd. A hen ddull da, yn ein brydni, oedd y ddefod Gymreig o ymgynull i briodasau cymydogion a chyfeillion, pawb a'i rodd, i gynorthwyo y rhai a briodid, i ddechreu ar eu byd newydd. Yr oedd yn cadw cysylltiadau cymydogol, yn meithrin teimlad o ewyllys da, ac yn foddion i gynorthwyo 'r gwan.
Ond bai dybryd, yn nghyswllt a'r priodasau hyn, oedd yr yfed a'r meddwi, yr hyn a arweiniai yn fynych i ymladdfeydd a gelyniaeth gwaedlyd rhwng hen gymydogion.
Yr oedd priodas William Huws a Marged Parri yn tra rhagori ar y rhai cyffredin yn y cyfnod hwnw, yn gymaint ag fod y ddeuddyn ieuanc yn rhai o gymeriad crefyddol, a William wedi cadw ymaith o'r wledd bob achlysur i anweddeidd-dra a therfysg. Yr oedd yn briodas lawen heb gael ei gwarthruddo gan feddwdod a chythrwfl; ac ar ol treulio y dydd yn hyfryd, ymadawodd pawb gyda theimladau boddlawn a charedig, gan ddymuno pob llwyddiant a dedwyddwch i William Huws a Marged ei wraig.
