"I'n goror neb hawddgarachi—oi pherl oedd,
Ffarwel iddo bellach;
E alwodd Ior i wledd iach,
Fywyd ef o fyd afiach."
—IOLO GWYDDELWERN.
HYWEL CILAN.—Bardd enwog yn ei flodau o 1460 i 1490. Dywed Enwogion Swydd Feirion a'r Geiriaduron Bywgraffyddol fod llawer o'i waith ar gael mewn llawysgrifen, ond ni ddywedant yn mha le. Efe oedd perchenog Llawr y Cilan yn mhlwyf Llandrillo.
SYR RHYS O DREWYN.—Bardd yn blodeuo tua 1460, ac yn
byw gerllaw Corwen.[1] Bu mewn ymryson barddonol gyda Gutto'r
Glyn, bardd abat Glynegwestl, ger Llangollen, yr hwn a'i triniai
yn arw, er y dywed—
"Offisiol a chyffeswr,
A meddyg im' oedd y gwr."
Cafodd Syr Rhys gynorthwy Tudur Penllyn, ond ymddengys fod Gutto yn drech na'r ddau. Arferid gynt alw gwŷr eglwysig with yr enw Syr fel y defnyddir y gair Parch, yn ein dyddiau ni.
CYNFRIG HIR.—Brodor o Edeyrnion. Y modd yr hynododd
ef ei hun, gan enill enwogrwydd yn mhlith mawrion Edeyrnion,
oedd drwy ei ffyddlondeb gwladgarol, ei serch cynhes, a'i wroldeb nerthol yn anturio i garchar Caerlleon Gawr, ac yn arwain
oddiyno ar ei gefn Gruffydd ab Cynan, Tywysog Gwynedd, ar ol
bod yn dihoeni yn y garchargell am yr ysbaid o ddeuddeg
mlynedd.
SION CYNWYD.—Bardd gwlad da yn byw yn Nghynwyd, ac
yn ei flodau tua dechreu y ganrif hon. Cyhoeddwyd peth o'i
waith yn y Cylchgrawn
DAFYDD AB HARRI WYN, oedd fardd medrus yn y 16eg
canrif. Pan oedd ar daith i Eisteddfod Caerwys, yn 1567, darfu
í Sion Phylip o Ardudwy ei orddiwes gerllaw y dref hòno, wedi
bod ar hyd y nos yn crwydro a cholli y ffordd ar y mynyddoedd,
a gofyn a wnaeth Sion Phylip, ac ef yn hollol ddyeithr iddo——
"Y mwynwr, mi ddymunwn
Gael enw y lle, hoywle hwn."
- ↑ Mae'n debyg mae Syr Rhys o'r Dre Wen ger Croesoswallt ydoedd nid Drewyn, Corwen (gw CPC Cymru Guto—Syr Rhys)
