"'Ydach chi'n meddwl y daw o drwy'r glaw?"
"Os ydi Huw Ffowcs wedi deud y daw o, mae o'n siŵr o ddŵad, " meddai fy mam.
Syllais eto i'r tân, a dechrau dilyn, mewn dychymyg, daith Huw Ffowcs i lawr i'r pentref. Hen lanc oedd Huw, yn byw gyda'i chwaer mewn tyddyn bach ar lethr y mynydd. Buasai'n lletya wrth droed y chwarel, ond pan fu farw ei frawd-yng-nghyfraith yn sydyn, symudodd Huw yn ól i'w hen gartref yn gwmni i'w chwaer a'i thri o blant. Cadwai hi ddwy fuwch a rhyw ddau ddwsin o ieir, a rhwng gweithio yn y chwarel drwy'r dydd a chynorthwyo ar y tipyn ffarm bob gyda'r nos, yr oedd bywyd Huw Ffowcs yn un go galed. Ond Sul neu waith, nid oedd dim a'i cadwai ymaith o'i sedd wrth organ y capel.
Clywn ef, mewn dychymyg, yn gweiddi "Nos dawch, ' rŵan, Nel "ar ei chwaer, ac yn clepian y drws ar sŵn y tri o blant. Gwelwn ef yn tynnu ei gap i lawr ar ei ben wrth gerdded yn erbyn y gwynt ar hyd y llwybr o'r Tyddyn Gwyn i'r ffordd, yna'n rhoi clep i'r gât fawr, haearn, ac yn troi i'r chwith ac i lawr yr allt. Rhyw ddwywaith yr aethai fy nhad â mi am dro cyn belled â'r Tyddyn Gwyn, ac wrth syllu i'r tân yn aros Huw Ffowcs, synnwn ei fod yn mentro mor aml ar daith mor unig. Ond yr oedd wedi mentro heno, a gwelwn ef yn mynd heibio i'r hen dwll chwarel ac yn cyflymu ei gamau rhag ofn i ysbryd Sac Lewis godi a'i ddychryn. Yr oedd yr hen chwarel wedi ei chau ers blynyddoedd, a llifasai dŵr i'r Twll Dwfn, dŵr gwyrddgoch, rhydlyd, ac arno gysgod tywyll y graig bob amser. Ni ddangosodd fy nhad y twll hwnnw imi pan aethom am dro heibio iddo y tro cyntaf, ond yr ail waith, mynaswn gael ei weld. Codasai fi i ben y wal ar fin y lôn, a chefais fraw wrth syllu i lawr ar lonyddwch rhudd y dŵr. Er ei bod hi'n chwythu, nid oedd nemor grych ar ei wyneb, ond fel yr edrychwn, syrthiodd carreg fach o'r graig. Dychrynais am fy mywyd a llithrais i lawr yn gyflym o ben y wal. Ysbryd Sac Lewis oedd yn cynhyrfu'r dŵr, ac amdano ef y breuddwydiais am nosau wedyn. Saer maen oedd Saceus Lewis, a thorrodd ei enw ar ddŵr y Twll Dwfn trwy ei foddi ei hun ynddo: yn wir, ni soniai neb am y Twll Dwfn ar ôl hynny, ond yn hytrach, am Lyn Sac Lewis.
