Gerllaw, hefyd, y mae ysgol y pentref. Diau y gellir dyweyd am blant yr ysgol hon:-
They love to see the flaming forge, And hear the bellows roar, And catch the burning sparks that fly, Like chaff from a threshing floor.
Ond yn nyddiau hafaidd Mai, y goeden henafol sydd yn cael ffafr yn eu golwg. Mor ddifyr y maent yn chwareu yn eu brigau! Mor galonog yw eu lleisiau! Mor iach yw eu chwerthiniad! Dyma ddedwyddwch diniweidrwydd. Yr ydym yn colli hwnyna; ymedy fel cwmwl y boreu. A oes gobaith iddo ddychwelyd? Nac oes. Y mae'r amgylchiadau yn newid yn hollol. Ond os. llwyddir i gadw calon plentyn: calon bur, ddiblygion boreu oes yn y fynwes, fe ddaw yr ymdrech i wneyd yr hyn sydd iawn, ac i hyrwyddo buddianau dynoliaeth,. yn ffynhonell dedwyddwch dyfnach a chadarnach ei sail na dedwyddwch diniweidrwydd. Cyfnod euraidd ydyw mebyd, ond y mae rhinwedd wedi ei brofi yn ffwrneisiau tanllyd bywyd, yn "werthfawrocach nag aur, ïe, nag aur coeth lawer."
Yr ydym yn ymysgwyd o'r dydd-freuddwyd hwn yn y Sarn—Sarn Meillteyrn. Saif y pentref mewn pantle lled goediog; y mae golwg glyd arno; y tai yn ymyl eu gilydd, a phob peth yn argoeli cysur a chymydogaeth dda. Ar y dde, ychydig o'r neilldu, y mae Eglwys y Plwyf,. ond y mae mwy o ddyddordeb i ni yn y garreg farch sydd y tu allan i borth y fynwent. Yn y llecyn yna,. meddir, y bu Daniel Rowland, Llangeitho, yn cynyg yr Efengyl i wladwyr Lleyn. Cafodd drws yr eglwys ei gau yn ei erbyn (gwel Drych yr Amseroedd, tud. 49). Brodor o'r ardal hon ydoedd Henry Rowland, D.D., Esgob Bangor (1551-1616). Yn awr, tra y mae y meirch yn cael eu cyfnerthu gogyfer â'r gweddill o'r daith, araf-ddringwn y rhiw sydd yr ochr bellaf i'r
