Tudalen:Pererindod Heddwch.djvu/52

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Y "FOURTEEN POINTS"

Wedi dilorni pob cais am drafod heddwch gan y Wasg fel "tric heddwch" neu "peace offensive," cyhoeddwyd yng Ngorffennaf 1918 Fourteen Points yr Arlywydd Wilson o egwyddorion heddwch teg. Dywedodd Lloyd George y diwrnod canlynol y gallasai'r Almaen "gael heddwch yfory" ar y telerau hyn. Atebwyd hyn drachefn gan y Kaiser ym Medi 1918, a ddywedodd fod yr Almaen eisoes yn barod i estyn llaw heddwch ond

"Y cymerai ddau i wneuthur heddwch, a wynebir ni gan benderfyniad ein gelynion i'n distrywio a gwrthod hawl bodolaeth i'r Almaen."

Atebwyd hyn y diwrnod canlynol gan Lloyd George mewn araith yn datgan fod yn rhaid argraffu "Buddugoliaeth" ar arian heddwch onide fe allasai golli ei werth. Ofer a fu gwahoddiad Llywodraeth Awstria i'r Pwerau gyfarfod i drafod heddwch. Yn Hydref 1918, penodwyd Canghellor newydd i'r Almaen, y Tywysog Max o Baden, Cristion o gymeriad uchel. Anfonodd yn ddi-oed at yr Arlywydd Wilson gais i drafod heddwch ar sail y 14 Pwynt. Gydag eithriad y Daily News, yr oedd yr holl Wasg ddyddiol am wrthod y cais; "ymostyngiad diamodol" oedd eu telerau, a rhybuddiwyd y wlad drachefn rhag "triciau'r Almaen" gan Churchill. Yn y cyfamser lledaenodd chwyldroadau yn Awstria, yr Almaen a Thwrci. Ym mis Tachwedd cyhoeddodd yr Arlywydd neges i'r Almaen fod y Cynghreiriaid yn fodlon ar gadoediad i wneuthur heddwch ar amodau y 14 Pwynt gydag eithriad o ryddid y moroedd, ac o'r iawndal a ddisgwylid gan y gelynion am y niwed i boblogaeth siful y Cynghreiriaid. Pwysleisiodd papurau ystyriol, fel y Manchester Guardian a'r Daily News, bwysigrwydd y 14 Pwynt. Ofnent seicoleg ryfel pumped into the minds of the multitude by the lurid incitements of a somewhat irresponsible Press. Cyfeiriwyd at Arglwydd Northcliffe gan y Daily News fel gŵr who imperils grave situations with irresponsible sensationalism, a dywedwyd mai trueni oedd fod gŵr o'r fath yn gyfrifol am bropaganda Prydain yng ngwledydd y gelyn.

O'r diwedd arwyddwyd y Cadoediad a'i delerau gan y