bethau. "A dyma eglwys Crist yn fud," meddai, "yn wyneb erchyllterau o'r fath."
Dywedais innau fy mod yn credu mai ofer ydoedd gwrthdystiad yn unig heb erfyniad ac arweiniad yr Eglwys i'r ddwy-blaid ddig esgyn i dir uwch yr Efengyl, sef maddeugarwch. Atebodd: "Af â chwi i'r eglwys gadeiriol yn awr, ac wedi i mi ei dangos i chwi, cewch eistedd mewn tawelwch a tharo ar bapur y pethau a deimlwch y dylid eu dweud yn awr; y mae Esgobion Sweden yn cwrdd â mi yr wythnos nesaf i wynebu'r sefyllfa a'n dyletswydd." Wedi iddoddangos i mi feddau'r hen frenhinoedd a gwisgoedd yr hen Archesgobion gynt, a chyn fy ngadael ar ben fy hunan, trodd ataf ger bron yr Uchel Allor a dywedodd, "A gawn ni weddio ynghyd am ennyd am dyfod o ysbryd Crist i Ewrop?" Yn y dwys ddistawrwydd wedyn yr ysgrifennais fy meddyliau.
Dyma eiriau'r apêl a anfonwyd cyn pen yr wythnos at wladweinwyr y byd, Archesgobion Caergaint, a Pharis a Christnogion y byd:
"Ni ellir cyfrif rhif y rhai a gynhyrfir i waelodion eu bod ym mhob rhan o'r byd gan y digwyddiadau presennol. Gobeithiasom am fendithion heddwch wedi'r rhyfel, ond tyfu'n waeth anarchiaeth wna y weriniaeth Ewropeaidd. Y mae newyn a gwenwyn chwerwder eneidiau a dreisiwyd, llygrad corfforol a moesol, yn anrheithio cylchoedd urddasol o'r teulu dynol yng Nghánolbarth Ewrop. Yn ystod yr heddwch (fel y'i gelwir) y maç byddinoedd medrus yn rhwygo darnau helaeth o diriogaethau cu cymdogion diarfait, ac felly yn lledu trueni a oedd cisoes yn llefain i'r nef. Fe fydd i'r hadau a heuir yn awr ddwyn ffrwyth mewn rhyfel newydd a mwy echryslawn, canys 'Yr hyn a heuo dyn hynny hefyd a fed efe.' Yn amlwg daw trueni Ewrop o wneuthur grym bwystfilaidd a hunanoldeb. byr-olwg yn ddeddf uchaf yn hytrach na gwrando ar lais Crist. Ni farnwn neb, canys ni wêl dyn ond mewn rhan, eithr condemniwn foddion trais. Llosga cydwybodau a chalonnau ym mhob man gan y cwestiwn 'Beth a ellir ei wneuthur?" Erfyniwn ninnau, gweision Eglwys Sweden, ar ein cyd-Gristnogion yn Ffrainc ac ym mhob gwlad i ymuno â ni mewn ymbil ar Dduw i roddí i ni weledigaeth a gallu i weithredu â'n holl galon. Er budd holl broblem heddwch y mae'n angenrheidiol codi cwestiwn yr iawndal o'r gors bresennol a bygythion rhyfel ac ad-daliadau, i dir uwch o ymddiriedaeth ac ewyllys da. Rhaid i ddynion faddau fel y disgwyliant am faddeuant. Apeliwn felly yn ostyngedig at Wladweinwyr cyfrifol, ac yn arbennig atoch chwi, Arlywydd yr Unol Daleithiau, i ysgafnhau y straen sydd yn dod o ddydd í ddydd yn fwy annioddefol a melltithiol, a hynny gyda'r prysurdeb pennaf ac mewn cytundeb cywir trwy gyfarfyddiad ynghyd a chyda terfyniad gonest, rhwng cynrychiolwyr y Pwerau."
Gwelais eiriau'r apêl gyntaf yn y papurau yn Copenhagen, yr wythnos ganlynol. Creodd ddiddordeb neilltuol yno, ond
