Tudalen:Rhamant Bywyd Lloyd George.djvu/109

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Sylwyd eisoes nad oedd dim yn rhoi mwy o bleser iddo nag ymosod ar Mr. Chamberlain. Gan dybied o hono mai Chamberlain o bawb oedd yn gyfrifol am y Rhyfel, adnewyddai yn awr ei ymosodiadau ar y gwr mawr ac enwog hwnw. Ebe fe, yn un o'r ymosodiadau ffyrnig hyn:

"Nid yw bywyd yr Ymerodraeth mewn perygl yn y Rhyfel hwn fwy nag ydoedd yn adeg y Rhyfel a'r Trefedigaethau Americanaidd yn nyddiau George Washington. Mae un araeth o eiddo Mr. Chamberlain yn gwneyd mwy i beryglu Ymerodraeth Prydain nag a wna dwsin o frwydrau fel Nicolson's Nek (lle y collodd y Prydeinwyr). Gwna'r Rhyfel hwn les annhraethol i ni os dysga ni i sylweddoli ynfydrwydd areithiau Mr. Chamberlain a'r polisi a ddynodant. Sonia am y Transvaal fel 'y wlad a grewyd genym ni!' Rhaid i'r Blaid Ymerodrol bellach gael argraffiad newydd o'r Beibl, argraffiad Birmingham, ac yn dechreu fel hyn: 'Yn y dechreuad y creodd Joseph Chamberlain nefoedd a daear!'"

Galwyd ef yn "Pro-Boer" am gyfrif o hono y Rhyfel yn gamgymeriad mawr. Nid oedd hyny, meddai, amgen na'r tegell yn dweyd fod y crochan yn ddu. Aeth yn mlaen:

"Gwrthwynebid Rhyfel yn erbyn y Zwlwiaid gan Mr. Chamberlain. Ai 'niger' oedd Mr. Chamberlain am wneuthur o hono hyny? Cyhuddodd Mr. Chamberlain Syr Frederick (yn awr Arglwydd) Roberts, a Byddin Prydain o farbareiddiwch yn Zwlwland. Ai bradwr oedd efe am wneuthur felly?"

Wedi etholiad "Khaki" 1900 cyhuddodd Mr. Chamberlain ei fod:

"Yn lladrata pleidleisiau'r tlawd drwy addaw iddynt Flwydd-dal i Hen Bobl; ond pan ddaeth yr adeg i gyflawnu'r addewid, ni roddodd ddim iddynt ond cyfle i fyfyrio ar y velt dibendraw."