Tudalen:Rhamant Bywyd Lloyd George.djvu/154

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

yn dianc o grafangau ei elynion pan geisient ei rwydo, fel y gelwid ef yn "De Wet y Rhyddfrydwyr."

Ond profodd ei hun hefyd mor werthfawr i'r Wladwriaeth ag ydoedd i'w blaid. Gwnaeth waith digyffelyb yn ei adran ei hun—Bwrdd Masnach. Ni ddylynai byth y llwybrau ystrydebol yr arferai gweinidogion eraill eu cerdded. Pan arfaethai ddwyn rhyw gyfnewidiad mawr i weithrediad, neu basio Deddf newydd a fuasai yn effeithio ar wahanol ddosbarthiadau, galwai ato arweinwyr y dosbarthiadau hyny i ymgyngori a hwynt cyn gwneyd dim. Meddai ar allu nodedig i weled safbwynt dyn arall, medrai megys osod ei hunan yn lle y neb a ymresymai ag ef; yr oedd yn feddianol ar allu'r ddynes i dreiddio i feddwl arall. Felly, pan gynelid cynadledd o'r gwahanol ddirprwyaethau yn ystafell Bwrdd Masnach, mynai gael goleu ddydd iddo ei hun ar bob pwnc, a mynai fyned at wreiddyn pob anhawsder. Gan ddeall o hono safbwynt y naill ochr a'r llall, chwiliai ei feddwl treiddgar, cyflym, am ryw fan canol rhyngddynt, am ryw ffordd y gallent gyfamodi heb aberthu egwyddor hanfodol, a chyn dyfod i'r gynadledd ei hun, ceisiai ddod i ddeall pob peth posibl yn nghylch y pwnc a fyddai dan sylw. Nid dyn yw yn hoffi ymdrafferthu a manylion dim, a ar ei union at egwyddor sylfaenol y cwestiwn os bydd modd yn y byd. Galwai i'w wasanaeth yr ymenyddiau c'iriaf a'r penau mwyaf llawn o wybodaeth y medrai ddod o hyd iddynt. Ymborthai yntau ar ffrwyth eu hymenyddiau, gan droi yr oll yn faeth i'w ymenydd ef ei hun.