Tudalen:Rhamant Bywyd Lloyd George.djvu/171

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Fel rheol cysylltai'r tir a'r eglwys a'u gilydd fel rhwystrau mawr pob cynydd. Er fod Llywodraeth Doriaidd wedi addaw Blwydd-dal i'r Hen, eto i gyd, meddai, methu wnaethant gyflawni'r addewid "o herwydd cydfradwriaeth Tammany Ring yr offeiriaid a'r landlordiaid." Daliai yr eglwysi Cristionogol o bob enwad yn gyfrifol am ganiatau i'r slums barhau mewn bod yn y trefi. Y slums, meddai, "yw cosbedigaeth y gwr, ond merthyrdod y wraig!" Wrth son am ddyled- swydd yr eglwysi mewn perthynas i Dy'r Arglwyddi, dywedai:

"Treulir bywyd y tlawd o dan ffurfafen drymaidd o anobaith, heb yr un pelydryn o oleuni llawenydd. Ai nid oes gyfrifoldeb ar yr eglwysi am gyflwr y werin dlawd ydynt yn rhy wan i waeddi am gynorthwy? Yr wyf yn dywedyd i chwi, eglwysi'r tir, ag y mae yr holl drueni hyn yn tarddu allan yn lleidiog o gwmpas eich temlau mwyaf gorwych os na fedrwch brofi na arbedasoch nac ymdrech nac alerth i yru'r drwg ar ffo, i buro y tir oddiwrth y gwancusrwydd a'r gormes sydd yn ei achosi, yna erys y cyfrifoldeb am y dyoddefaint hwn am byth ar allorau eich ffydd, ac ar y penau noeth a ymgrymant ger bron yr allorau. hyny."

Caffai y cyfoethog, ac yn enwedig y landlordiad, bob amser y gair caletaf ganddo. Desgrifiodd Chamberlain y cyfoethog fel rhai "nad ydynt yn llafurio nac yn nyddu." Aralleiriodd Lloyd George hyn drwy ddweyd mai "gwr boneddig nad yw yn enill ei gyfoeth yw landlord." Cyfeiriai ei watwareg llymaf bob amser at y bendefigaeth a wrthwynebent drethu eiddo. Desgrifiai Arglwydd Lansdowne (yr hwn sydd yn awr yn gydaelod ag ef o'r Cabinet), fel yn gwaeddi: