Tudalen:Rhys Llwyd y Lleuad.djvu/119

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

"Wel," ebe Shonto, "be ydech chi'n ei feddwl ar y ddaear wrth ddiffyg ar yr haul neu'r lleuad?"

Ni wyddent.

"Dene'r anfantes o gashau dysgu." ebe Shonto. "Gedwch imi ddeyd wrthach chi, gan nad ydech chi ddim yn gwybod,—weithie mae'r lleuad wrth droi, yn mynd rhwng y ddaear a'r haul, ac y mae'r haul yn taflu ei chysgod hi ar y ddaear nes gneud y ddaear braidd yn dywyll, a hithe'n cuddio'r haul o olwg y ddaear,—dene, i bobol y ddaear, ydi diffyg ar yr haul, o achos mae goleuni'r haul yn cael ei guddio. Weithie mae'r ddaear yn mynd rhwng yr haul a'r lleuad, a'r haul yn taflu ei chysgod hi ar y lleuad, nes ei gneud hithe'n dywyll, dene, i bobol y ddaear, ydi diffyg ar y lleuad, o achos mae goleuni'r lleuad yn cael ei guddio. Dene sy'n digwydd rwan,—y mae'r ddaear yn mynd y funud yma rhyngon ni a'r haul gan guddio'r haul o'n golwg ni, ac yn rhoi diffyg ar yr haul ini. Ond pe dase chi ar y ddaear, ac ar ei hochor dywyll hi, mi welech ei chysgod hi'n twllu'r lleuad. Ei chysgod hi sy'n gneud y lleuad yma'n dywyll rwan. I bobol ochor dywyll y ddaear, neu'r lle y mae hi'n nos rwan, y mae hi'n ddiffyg ar y lleuad."

"Mae nhad a mam, felly," ebe Moses, yn gweld diffyg ar y lleuad rwan, pan yden ni'n gweld diffyg ar yr haul?"

"Yden," ebe Shonto, "os yden nhw ar yr ochor dywyll iddi hi, lle mae hi'n nos. Ond os