Tudalen:Storïau Mawr y Byd.djvu/65

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

negeswyr Brân ar eu holau i ofyn pam yr oeddynt yn ymadael mor sydyn.

"Duw a ŵyr," atebodd Matholwch, "pes gwybuaswn, ni ddaethwn yma o gwbl. Ni ddeallaf y peth. Rhoi Branwen Ferch Llŷr, un o'r Tair Prif Riain yn yr ynys hon, yn wraig imi, ac yna fy sarhau a'm gwaradwyddo trwy gamdrin fy meirch!"

Dychwelodd y negeswyr at Frân, a deallodd y brenin mai Efnisien oedd yn euog o'r cam. Cymhellwyd Matholwch i droi'n ôl i'r llys, a chaed heddwch trwy i Frân roi march iach iddo am bob un a lygrwyd, gwialen arian gyhyd ag ef ei hun, a chlawr aur cyfled â'i wyneb. Rhoes iddo hefyd bair neu grochan rhyfeddol, y Pair Dadeni. Pe bai milwr yn cael ei ladd heddiw, dim ond ei roi yn y pair ac fe godai'n fyw yfory, yn gryf ac iach ond heb ei leferydd. Wedi derbyn ohono'r anrhegion hyn yr oedd Matholwch yn llawen, a bu canu a gwledda am ddyddiau lawer yn y llys yn Aberffraw.

Yna hwyliodd y tair llong ar ddeg i Iwerddon, ac ar fwrdd un ohonynt yr oedd y ferch dlos, Branwen, yn llon yng nghwmni ei gŵr, y brenin Matholwch. Bu llawenydd mawr yn Iwerddon, a deuai'r arglwyddi a'r arglwyddesau i dalu teyrnged i'r frenhines newydd. Rhoddai hithau iddynt anrhegion gwerthfawr a thlysau a modrwyau heirdd. Felly y treuliodd Branwen flwyddyn hapus yn y llys, a mab a aned iddi, a rhoddwyd arno'r enw Gwern fab Matholwch.