Tudalen:Storïau Mawr y Byd.djvu/71

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

Galwodd Brân y mab ato'n dyner, ac wedi derbyn ei fendith, aeth Gwern at Fanawydan, brawd Brân. Oddi wrtho ef aeth gan wenu'n llon at Nisien, brawd y gŵr cas, Efnisien.

"Paham," meddai Efnisien yn ddig, "na ddaw fy nai, fab fy chwaer, ataf fi? Buaswn i'n gyfeillgar ag ef hyd yn oed pe na bai'n frenin Iwerddon."

Pan aeth y mab ato, cydiodd Efnisien ynddo gerfydd ei draed, a chyn i neb fedru ei atal, taflodd ef i ganol y tân. Pan welodd Branwen ei mab yn llosgi yn y tân, neidiodd i fyny gan fwriadu ei thaflu ei hun i'r fflamau ar ei ôl. Ond cydiodd Brân ynddi ag un llaw, a gafaelodd yn ei darian â'r llaw arall. Cododd pawb ar hyd y tŷ, a phob milwr yn cymryd ei arfau. Dechreuodd y Gwyddyl gynnau tân dan y Pair Dadeni, gan fwrw iddo rai o'r gwŷr a laddwyd yn y sachau gan Efnisien. Gwelodd Efnisien hynny, a dywedodd wrtho'i hun,

"O Dduw! Gwae fi fy mod yn achos y difrod hwn ar wŷr Ynys y Cedyrn, a melltith arnaf oni cheisiaf eu gwared."

Gorweddodd ymysg cyrff y Gwyddyl, a bwriwyd ef i'r Pair Dadeni. Ymestynnodd yntau yn y Pair, oni thorrodd ef yn bedwar darn, ac oni thorrodd ei galon ei hun. Yna rhuthrodd y ddwy fyddin fawr ar ei gilydd, gan frwydro'n ffyrnig. Lladdwyd cannoedd o boptu, a syrthiodd Brân ei hun wedi ei glwyfo â gwaywffon wenwynig. Wrth farw dymunodd i'w filwyr, os dihangent, gladdu ei ben yn Llundain.