Neidio i'r cynnwys

Tudalen:Traethawd ar Gaio a i hynafiaethau.djvu/18

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Megys sarph grynoa'n dorchau
Cyn ymneidia'n gref a llym !

Nid oedd gobaith i'w gwaredu,
Arni taenodd noson ddu,
Eu gobeithion wedi pallu,
Gan mor gadarn oedd y llu;
Gwel'd yr eirth, fel corwynt deifiol
A ysgubai flodau gardd,
Yn dwyn ymaith eu meddiannau,
Pob peth gwerthfawr, pob peth hardd.


Yn nghanol y t'wyllwch, ha! wele ryw fellten
O fynwes wladgarawl rhyw hen fardd yn d'od,
A greodd ryw daran gynhyrfus yn wybren
Gwladgarwch y Cymry—mae'n awr fel erio'd
Yn enyn eu mynwes—cynhyrfai eu henaid
Yn fflamau o deimlad, o gariad a serch
At hen wlad eu tadau oedd 'nawr rhwng y bleiddiaid,
Yn ochain dan orthrwm a thrais Rhufain erch.

Ein gwlad, a gaiff Rhufain dy drymaidd ormesu,
A chochwaed ein tadau yn berwi'n ein bron ?
A wnawn ni ymostwng fel hyn idd ein sathru
Dan draed y barbariaid, Na! medd y fraich hon!
Atynt wroniaid! yn rhydd o'r cadwynau,
Ymlamwch i'w herbyn fel un nerthol dòn!
Y cleddyf a'r bicell, y bwa a'r saethau,
Gânt heddyw ddwyn eto ein rhyddid i'n côl!
Banerau cyfiawnder uwch ini sy'n chwarau,
Ymruthrwch! ymruthrwch, na foed un ar ol!

Adsain y geiriau wnaeth gwbl ddihuno,
Dewr—feib yr ynys sy 'nawr o gylch Caio!
Rhwng creigiau y Cothi, mae'r gân fel diareb,
Clogwyni moelwylltion y wlad sy'n cyd—ateb !
Uchelfloedd "I'r gadgyrch," ein rhyddid neu angau!
"I'r gadgyrch," wroniaid, sy'n adsain y creigiau!
Clyw'r meirch yn gweryru! tarandrwst eu carnau
A glywir, a thingcian cyffrous yr arfau !
Banllefawg floeddiadau brwdfrydig ein harwyr
Sy'n rhuo nes crynu y ddaear a'r awyr!
"Ein rhyddid o ddwylaw y gwaedlyd Rufeinlu,
Neu'n gwaed fyddo heddyw o'n hamgylch yn ceulu!
Ein cyrph fyddo'n balmant i draed y Rhufeiniaid,
Os ni ni enillwn hen Gaio, wroniaid!"
Ofnadwy y ddyrnod wasgarant i rengau
Cadarnaf y gelyn, celanedd ac angau