Tudalen:Traethawd ar Gaio a i hynafiaethau.djvu/57

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

ATTODIAD.

"Brenach." Enw cyffredin ar rai o afonydd Cymru ydyw "Brân" (Brëan,) o Bre—bryn, neu fynydd, ac an—ffrwd. Ystyr y gair "ach" ydyw dwfr; felly ystyr yr enw "Brenach" ydyw ffrwd fynyddig. Mae llawer o fynyddau yn cadw yr enw, megys y Moelfre, y Frenni fawr, Penbre, &c.

"Crug—y—bar." Dywed Williams am y lle hwn fel y canlyn: "Crug—y—bar, or the barrow of anger and resentment, is supposed to be the place where the Romans interred some of their garrison, slain during the insurrection of the Britons under Boadicea. It is related by Tacitus (Annals of Tacitus, book 12, chap. 31, 32,) that when Ostorius commanded in Britain, he advanced within no inconsiderable distance of the channel that separates Great Britain from Ireland, and that he was for some time stationed among the Silures, or inhabitants of South Wales."

"Cambrian Register." Yr ydym ni yn rhyw dybied weithiau fod gan y Parch. Eliezer Williams law fawr yn nygiad y llyfr enwog ond prin hwn allan. Carem wybod os gwir ei fod â rhyw ran ynddo heblaw fel gohebydd. Mae yr hyn a ganlyn ar ei wynebddalen: "The Cambrian Register, &c., London. Printed for E. Williams, &c., Bookseller to Prince Regent, &c., &c." A oedd yr E. Williams yn berthynas iddo? O leiaf, gellid meddwl hyny, gan ei fod yn ysgrifenu cymaint iddo, &c.