Y trydydd cyfansoddiad yr edrychasom drwyddo oedd yr un a lawnodwyd gan y ffugenw "Rhychwynfab." Y mae y cyfansoddiad hwn yn llawer byrach na'r lleill oll, ac yn fwyaf anghelfydd o'r cyfan, er fod ôl meddwl a llafur arno.
Y pedwerydd sydd wedi ei danysgrifio a'r ffugenw "Hanesydd yr hen oesau." Geiriadur bywgraffyddol lled gyflawn o "Enwogion hen a diweddar Sir Feirionydd " ydyw hwn. Y mae y cyfansoddiad yma wedi ei ysgrifenu mewn arddull fwy poblogaidd, feallai, nag un o'r tri blaenorol; a'i iaith yn goeth, er ei bod yn syml a naturiol; a thra y mae yr unrhyw ffeithiau ganddo ef yn elfenau ei Hanesyddiaeth, y mae y modd eu gwisga yn rhoddi mesur o newydd-deb yn ymddangos iad y gwrthddrychau.
Y pumed cyfansoddiad sydd wedi ei arwyddo a'r ffugenw "lolo Meirion." Y mae hwn yn draethawd maith a medrus; ac y mae yr awdwr wedi cymeryd dull gwahanol i'w gydymgeiswyr yn nhrefniad ei gyfansoddiad. Dechreua gyda Chwmwd Ardudwy, o'r hwn dyry ddarluniad daearyddol byr, ond cynwysfawr; yna rhydd hanes enwogion y cwmwd hwnw, wedi eu trefnu yn ol llythyrenau y wyddor, gan ddechreu gyda'r "A," yn enw y "Parch. Morris Anwyl," a ther. fynu gyda'r llythyren "W," yn enw y "Parch. William Wynne," o Faes y neuadd. Yn ol yr un drefn y mae yn myned ymlaen trwy y cymydau ereill. Y mae hwn yn fwy cyflawn ar y testyn nag un o'r cyfansoddiadau eraill, tra y mae ymhob rhagoriaeth arall yn gyfartal i'r goreu o honynt. Am hyny, yr ydwyf yn barnu yn gydwybodol mai "Iolo Meirion" a biau y wobr, er fod yr eiddo "Gwyddno" a "Hanesydd o'r hen oesau" yn bur agos i fod yn gyfartal âg ef, —
Ydwyf, foneddigion, yr eiddoch yn gywir,
OWEN JONES.
