- 1. Blewyn o wallt y dra santaidd Forwyn.
- 2. Blewyn o edafedd ei gorchudd.
- 3. Carreg o fedd y dra santaidd Forwyn.
- 4. Carreg o'r tŷ yn Nazareth.
- 5. Carreg o le'r Ymweliad, hynny yw, o dŷ y santaidd Elisabeth.
Wedi pasio cyffes gelloedd a chapel Calon Santaidd Iesu, daethom at gapel mam y Forwyn, Ann Santes. Darlunnir hi fel "nain Iesu Grist, mam yng nghyfraith Joseff, priod Joachim, gwinwydden ffrwythlawn, llawenydd angylion, merch y patriarchiaid, noddfa pechaduriaid, mam y cleifion." Yn y ffenestr uwchben y mae darlun o Ann yn dysgu yr enethig Mair i ddarllen, ac y mae dyn cloff tlawd yn disgwyl wrthi am ymgeledd gerllaw. Hoff iawn gan y Llydawr adael i'w ddychymyg chware o gwmpas y cartref yn Nazareth. Nid ydyw ei ofergoeledd i'w gondemnio'n gyfangwbl, ymgais ydyw i ddarlunio bywyd y Beibl fel bywyd Llydaw. Teimla'r Llydawr yn sicr fod gan y Forwyn fam fel rhyw hen foneddiges Lydewig, merch llinell o batriarchiaid hirwallt, un dda wrth y tlawd, un ddysgai i'w phlant ddarllen. Onid ydyw dychymyg Cymru wedi gweithio yn yr un modd? Oni ddarluniai Evan Harries y Pharoaid fel rhyw orthrymwr adwaenai'r bobl ar Fro Morgannwg, ac oni ddarluniai Gwilym Hiraethog hen famau Israel fel hen famau Dyffryn Clwyd?
Y mae addoli'r Forwyn Fair yn beth anysgrythyrol, ond nid ydyw yn beth anodd ei esbonio. Yr oedd yn rhaid i'r diwinyddion esbonio pa fodd yr oedd yr Iesu, ac yntau'n ddyn, yn rhydd oddiwrth bechod gwreiddiol. Naturiol oedd iddynt ymhyfrydu mewn disgrifio cymeriad dihalog y Forwyn, a'i gwneud hithau hefyd yn fath o dduwies, — yn ferch santes, ei hun yn ddibechod. Peth arall, yr oedd yn rhaid gwneud crefydd yn hawdd ei deall i bobl o syniadau gweiniaid a daearol, ac y mae person dynol, — yn enwedig gwraig i gydymdeimlo, — yn llawer mwy dealladwy nag egwyddor neu wirionedd noeth.
