PENNOD XXIII.
"Y Deryn Pur."
PAN gyhoeddwyd heddwch yn niwedd un o'r Rhyfeloedd Cartrefol mwyaf annaturiol a fu erioed, canai clychau Lloegr Newydd yn ddibaid am dridiau. Ac yr oedd llawer yn yr Hen Loegr hefyd, a oedd yn barod i wneuthur yr un peth; oblegid, ar wahan i'w barn am gyfiawnder neu anghyfiawnder yr achos, yr oedd pob Prydeiniwr wedi hen ddiflasu ar fwnglerwch y cadfridogion yr ochr draw i'r Iwerydd, a ffoledd y llys a'r wladwriaeth yr ochr hon.
Dilynwyd cyhoeddi heddwch gan amryw o gyhoeddiadau eraill yn y Taleithiau, a'r mwyafrif ohonynt yn dal perthynas â'r carcharorion niferus a oedd ar hyd a lled y wlad ar ddiwedd yr ymladd. Un cyhoeddiad yn arbennig a anogai bob un ar a arddelai y Brenin George yn deyrn, i dynnu at y porthladd y glaniodd ef ynddo i'w "hysbysu" ei hun i'r awdurdodau yno, ac i aros yn agos i'r lle tan ddyfodiad y llongau o Iwrob i'w gludo adre.
Bu rai miloedd na ofalent am fyned yn ol o gwbl, gan ddewis yn hytrach aros yn y wlad eang a gostiasai gymaint iddynt mewn cur a noethni.
Nid oedd Wat Emwnt ymhlith y rhain. Blysiai ef am fyned at ei gynefin er llwmed oedd, a mwy yn ei olwg ydoedd ucheldiroedd Nedd a Chynon na holl frasleoedd yr Hudson a'r Delaware.
Felly, wedi ei ryddhad swyddogol, ac wedi ei ffarwelio teimladwy â chyfeillion ei gaethiwed, yn
