Tudalen:Y Cychwyn.djvu/135

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

"Wel, fel 'taet ti ddim yn gweld llawar yn y bregath."

""Oeddwn i? Oeddwn, mae'n debyg. Ond nid amdanat ti na dy bregath yr on i'n meddwl."

"O? Am be'?"

"Am 'Mam. 'Fûm i ddim yn agos i'r capal er pan aeth hi i ffwrdd, er i Lias Tomos siarad efo mi. Mi wnawn i rwbath i'r hen Lias—ond dŵad i'r capal. 'Roedd 'Mam wrth f'ochor i bob amsar yn y sêt a'i gwefusa' hi'n symud efo'r bennod a'i phen hi efo'r bregath ac yn canu'r emyna' fel eos. Dew, 'roedd 'Mam yn medru canu, ond oedd, Now?"

"Oedd . . . Oedd, fachgan."

Aethant heibio i'r tro i Dyddyn Cerrig ac i fyny tua chartref Wil.

"Be' . . . be' wnaeth iti ddŵad yno heno?"

""Wn i ddim. 'Doeddwn i ddim wedi meddwl dŵad, ac mi aeth 'Fanwy'n reit gas wrtha' i amsar te. Ar ôl iddi hi a phawb arall fynd, mi es i fyny i'r llofft gefn, lle'r oedd 'Mam yn arfar cysgu, a sefyll yn annifyr wrth y ffenast'. I lawr at y tân wedyn, am fygyn, ond 'fedrwn i ddim aros yno. Allan, gan feddwl mynd am dro hyd yr afon, ond at y capal yr es i-'wn i ddim pam-a sleifio i mewn er 'u bod nhw wrthi'n canu'r ail emyn." "Oedd Ifan Ifans yn deud y gwir?"

"Am neithiwr? Oedd." Chwarddodd Wil uwch yr atgof. "Mae arna' i ofn 'mod i wedi'i dal hi, 'chgan."

"Pwy oedd y 'prygethwr adnabyddus' yr oeddat ti'n 'i ddynwarad?"

"R hen Eb . . . Hylô, mae hi'n dechra' bwrw, a chditha' heb gôt fawr na het. Tyd, brysia."

Aethant i mewn i dŷ Wil ac at dân y gegin. Goleuodd Wil y lamp ac yna taniodd sigaret yn rhodresgar. Ond ni thwyllwyd Owen gan y rhwysg gwyddai fod ei gyfaill yn drwblus iawn ei feddwl. "Daria, be' goblyn oeddat ti isio dŵad allan ar f'ôl i? 'Fydd 'R hen Eb ddim yn madda' iti, 'gei di weld."