Tudalen:Y Cychwyn.djvu/223

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

"Paid di â bod mor siŵr, 'machgan i. Mae'r Torïaid 'na'n rhai cyfrwys, wsti. 'Rydw' i'n cofio'r hen Ddoctor Jones, oedd yma o'i flaen o, yn rhoi coes Ifan Morgan, Llwyn Bedw, mewn splints am wythnos amsar Etholiad. Ac 'roedd Ifan, y Rhyddfrydwr mwya' penboeth yn y lle 'ma, yn sicr mai dim ond tipyn o gryd-cymala' oedd ar 'i goes o. 'Synnwn i ddim nad ydi'r Doctor Bach 'na yn fy nghadw inna' . . . "

"Lol botas," meddai Dafydd.

Chwarddodd William Jones, ac yna ysgydwodd law a'r hen ŵr. "Rhaid imi fynd," meddai. "Mae arna' i isio galw mewn un neu ddau o lefydd eraill cyn y cyfarfod."

"Gwyn yw'ch byd chi," ebe Owen Gruffydd, gan ddal ei afael yn ei law. "Ymladdwch, ymladdwch dros Gymru yn y Senedd 'na. Beth bynnag fydd y Llywodraeth, Rhyddfrydig neu Dori, fe ddaw mesur ymreolaeth i Iwerddon ymlaen ynddi. Brwydrwch trosto fo â'ch holl egni, ac wedyn gweithiwch dros fesur tebyg i Gymru. A dynion ifainc fel Tom Ellis a Lloyd George a chitha' yn y Tŷ, yr ydw' i'n gweld cyfnod newydd yn agor yn hanes yr hen wlad. Bendith arnoch chi, 'machgan i, bendith arnoch chi."

"Diolch yn fawr." Ysgydwodd law â'r fam ac â Dafydd, ac yna gwasgodd law Owen yn hir. "I fyny bo'r nod, Owen," meddai. "Pethau i'w goresgyn ydi anfanteision, yntê? 'Work and go onward,' chwedl yr hen Garlyle."

Cychwynnodd Owen gydag ef tua'r drws, gan feddwl ei ddanfon at y ffordd, ond camodd Dafydd rhyngddynt. "Dos di i newid, Now bach," meddai. Mi â i cyn bellad â'r giât efo Mr. Jones."

"Na, mi . . ." "Dos, 'rŵan, 'r hen ddyn. Mae arna' i isio gair efo Mr. Jones. Am yr Undab."

"O, o'r gora', Dafydd."

Yn fuan wedi iddynt fynd allan rhuthrodd Myrddin i mewn o'r siop.