17 ¶ A’r neb a laddo ddyn, lladder yntau yn farw.
18 A’r hwn a laddo anifail, taled am dano; anifail am anifail.
19 A phan wnelo un anaf ar ei gymmydog; fel y gwnaeth, gwneler iddo:
20 Torriad am dorriad, llygad am lygad, dant am ddant: megis y gwnaeth anaf ar ddyn, felly gwneler iddo yntau.
21 A’r hwn a laddo anifail, a dâl am dano: a laddo ddyn, a leddir.
22 Bydded un farn i chwi; bydded i’r dïeithr, fel i’r prïodor: myfi ydwyf yr Arglwydd eich Duw.
23 ¶ A mynegodd Moses hyn i feibion Israel: a hwynt a ddygasant y cablydd i’r tu allan i’r gwersyll, ac a’i llabyddiasant ef â cherrig. Felly meibion Israel a wnaethant megis y gorchymynodd yr Arglwydd wrth Moses.
Pennod XXV.
1 Sabbath y seithfed flwyddyn. 8 Y Jubili yn y ddegfed flwyddyn a deugain. 14 Am orthrymmu. 18 Bendith am ufudd-dod. 23 Gollyngiad tiroedd, 29 a thai. 35 Tosturio wrth y tlawd. 39 Esmwyth drin caethion. 47 Adbrynu gweision.
Llefarodd yr Arglwydd hefyd wrth Moses, ym mynydd Sinai, gan ddywedyd,
2 Llefara wrth feibion Israel, a dywed wrthynt, Pan ddeloch i’r tir yr hwn a roddaf i chwi; yna gorphwysed y tir Sabbath i’r Arglwydd.
3 Chwe blynedd yr heui dy faes, a chwe blynedd y torri dy winllan, ac y cesgli ei chnwd.
4 Ac ar y seithfed flwyddyn y bydd Sabbath gorphwysdra i’r tir, sef Sabbath i’r Arglwydd: na haua dy faes, ac na thorr dy winllan.
5 Na chynhauafa yr hyn a dyfo o hono ei hun, ac na chasgl rawnwin dy winwydden ni theclaist; bydd yn flwyddyn orphwysdra i’r tir.
6 Ond bydded ffrwyth Sabbath y tir yn ymborth i chwi; sef i ti, ac i’th wasanaethwr, ac i’th wasanaethferch; ac i’th weinidog cyflog, ac i’th alltud yr hwn a ymdeithio gyd â thi.
7 I’th anifail hefyd, ac i’r bwystfil fydd yn dy dir, y bydd ei holl gnwd yn ymborth.
8 ¶ Cyfrif hefyd i ti saith Sabbath o flynyddoedd, sef saith mlynedd seithwaith; dyddiau y saith Sabbath o flynyddoedd fyddant i ti yn naw mlynedd a deugain.
9 Yna pâr ganu i ti udgorn y jubili ar y seithfed mis, ar y degfed dydd o’r mis; ar ddydd y cymmod cenwch yr udgorn trwy eich holl wlad.
10 A sancteiddiwch y ddegfed flwyddyn a deugain, a chyhoeddwch ryddid yn y wlad i’w holl drigolion: jubili fydd hi i chwi; a dychwelwch bob un i’w etifeddiaeth, ïe, dychwelwch bob un at ei deulu.
11 Y ddegfed flwyddyn a deugain honno fydd jubili i chwi: na heuwch, ac na fedwch ei chnwd a dyfo o hono ei hun; ac na chynhullwch ei gwinwydden ni thaclwyd.
12 Am ei bod yn jubili, bydded sanctaidd i chwi: o’r maes y bwyttêwch ei ffrwyth hi.
13 O fewn y flwyddyn jubili hon y dychwelwch bob un i’w etifeddiaeth.
14 Pan werthech ddim i’th gymmydog, neu brynu ar law dy gymmydog, na orthrymmwch bawb eich gilydd.
15 Pryn gan dy gymmydog yn ol rhifedi’r blynyddoedd ar ol y jubili; a gwerthed efe i tithau yn ol rhifedi blynyddoedd y cnydau.
16 Yn ol amldra y blynyddoedd y chwanegi ei bris, ac yn ol anamldra y blynyddoedd y lleihêi di ei bris; o herwydd rhifedi y cnydau y mae efe yn ei werthu i ti.
17 Ac na orthrymmwch bob un ei gymmydog; ond ofna dy Dduw: canys myfi ydwyf yr Arglwydd eich Duw chwi.
18 ¶ Gwnewch chwithau fy neddfau, a chedwch fy marnedigaethau, a gwnewch hwynt; a chewch drigo yn y tir yn ddïogel.
19 Y tir hefyd a rydd ei ffrwyth; a chewch fwytta digon, a thrigo ynddo yn ddïogel.
20 Ac hefyd os dywedwch, Beth a fwyttâwn y seithfed flwyddyn? wele, ni chawn hau, ac ni chawn gynnull ein cnwd:
21 Yna mi a archaf fy mendith arnoch y chweched flwyddyn; a hi a ddwg ei ffrwyth i wasanaethu dros dair blynedd.
22 A’r wythfed flwyddyn yr heuwch; ond bwyttêwch o’r hen gnwd hyd y nawfed flwyddyn: nes dyfod ei chnwd hi, bwyttêwch o’r hen.
23 ¶ A’r tir ni cheir ei werthu yn llwyr: canys eiddof fi yw y tir; o herwydd dieithriaid ac alltudion ydych gyd â mi.
