gapel Henry Rees yr âi ei dad, yn un peth am ei fod ef yn hanu o Lansannan, plwy genedigol Henry Rees, a Gwilym Hiraethog ei frawd. Clywais lawer am y ddau frawd hyn.
Yn y pellter o'n blaen gwelem Wrekin, Uriconium y Rhufeiniaid, pan wladychai eu llengoedd yn y fro. Draw eto yr oedd Breidden a'r Mynydd Hir, Caer Caradog, Betws-y-crwyn, a'r Anchor. A dyma wlad Powys Wenwynwyn a'i chastell ym Mhengwern, ac ar ôl hynny ym Mathrafal. Fe elwid Powys yn Baradwys Cymru gyda Hafren yn ymddolennu trwy'r broydd teg a bron yn ddolen am Bengwern. A hon oedd gwlad Beuno Sant cyn mynd ohono i Glynnog Fawr yn Arfon.
Wrth eistedd gyda'n gilydd fel hyn ar fainc yn ffrynt y tŷ gwelem orchudd tenau o niwl llwydwyn yn ymestyn dros y gwastadeddau eang, ac yn brysur esgyn llethrau'r mynydd-dir nes o'r diwedd iddo gyrraedd y llecyn tlws y safem ni arno, a thybiwyd mai gwell fyddai mynd i'r tŷ i lechu rhag y gawod drom o wlith a deimlen eisoes yn defnynnu arnom.
Yn y tŷ digwyddais eistedd gyferbyn â'i silff lyfrau, a bwriais olwg dros y cyfrolau destlus a addurnai'r silff. Ac yno yr oedd y Beibl mewn congl fwy parchus na'r un arall. A Beibl Eglwys ydoedd ef. Tynnais ei sylw at y gyfrol. Tua diwedd y bedwaredd ganrif neu ddechrau'r bumed y rhoed yr enw hwn arno gan Ierôm. Ac o'r amser pell hwnnw yn ôl hyd yn awr nid yw'r Beibl yn gyflawn heb yr Apocryffa, a'r Beibl cyflawn hwn a ddylai fod ar letring a phulpud pob eglwys. Y Feibl Gymdeithas, i arbed traul, a gyhoeddodd y Beibl ar wahân i'r Apocryffa.
Ar yr un silff â'r Beibl yr oedd Taith y Pererin, Yr Efelychiad, Robinson Crusoe, tri neu bedwar o lyfrau A. C. Benson, copi hardd o'r Llyfr Gweddi, Traethawd yr Iawn gan y Dr. Lewis Edwards, a'i Draethodau Llenyddol, Cysondeb y Ffydd yn ddwy gyfrol hardd, gan y Dr. Cynddylan Jones. Yno hefyd yr oedd y Dr. Harris Jones, y Dr. Cynhafal Jones, y Dr. Griffith Parry, ac amryw eraill o'r un dosbarth.
Cyfeiriais atynt a'i ateb oedd mai hwynt-hwy fu'n dyfrhau'r meysydd a heuwyd gan y Diwygwyr fel Rowlands, Harris, Jones Llangan, Thomas Charles, Pant-y-celyn, ac amryw eraill.
