Dafydd ap Gwilym Detholiad o'i Farddoniaeth/Y Bardd a'r Brawd Llwyd

← I Forfudd

Dafydd ap Gwilym Detholiad o'i Farddoniaeth gan Dafydd ap Gwilym

Merched Llanbadarn

Y Bardd a'r Brawd Llwyd.

TRAETHODL.

GWAE fi na wyr y forwyn.
Glodfrys, a'i llys yn y llwyn,
Ymddiddan y brawd llygliw .
Amdani y dydd heddiw!
Mi a euthum at y brawd
I gyffesu fy mhechawd.
Iddaw'dd addefais od gwn
Mai eilun prydydd oeddwn;
A'm bod erioed yn caru
Rhiain wynebwen aelddu;
Ac na bu im o'm llofrudd
Les am unbennes, na budd;
Ond ei charu'n hir wastad,
A churio'n fawr o'i chariad,
A dwyn ei chlod drwy Gymry,
A bod hebddi er hynny,
A dymuno ei chlywed
I'm gwely rhof a'r pared.
Hebr y brawd wrthyf yna,
"Mi a rown it gyngor da:
O cheraist eiliw ewyn,
Lliw papir, oed hir hyd hyn,
Llaesa boen y dydd a ddaw,
Lles yw i'th enaid beidiaw,
A thewi â'r cywyddau,
Ac arfer o'th baderau.
Nid er cywydd nac englyn.
Y prynodd Duw enaid dyn.
Nid oes o'ch cerdd chwi y gler
Ond truth a lleisiau ofer,

Ac annog gwŷr a gwragedd
I bechod ac anwiredd.
Nid da'r moliant corfforawl
A ddyco'r enaid i ddiawl."

Minnau atebais i'r brawd
Am bob gair ar a ddywawd:
"Nid ydyw Duw mor greulon
Ag y dywaid hen ddynion.
Ni chyll Duw enaid gŵr mwyn
Er caru gwraig na morwyn.
Tripheth a gerir drwy'r byd,
Gwraig, a hinon, ac iechyd.
Merch sy deca' blodeuyn
Yn y nef ond Duw ei Hun!
O wraig y ganed pob dyn.
O'r holl bobloedd, ond tridyn.
Ac am hynny nid rhyfedd
Garu merched a gwragedd.
O'r nef y câd digrifwch,
Ac o uffern pob tristwch.
Cerdd a bair yn llawenach
Hen ac ieuanc, claf ac iach.
Cyn rheitied i mi brydu
Ag i tithau bregethu,
A chyn iawned im glera
Ag i tithau gardota.
Pand englynion ac odlau
Yw'r hymnau a'r segwensiau?
A chywyddau i Dduw lwyd
Yw llaswyr Dafydd Broffwyd.
Nid ar un bwyd ac enllyn
Y mae Duw yn porthi dyn.

Amser a rodded i fwyd
Ac amser i olochwyd,
Ac amser i bregethu,
Ac amser i gynganeddu.
Cerdd a genir ym mhob gwledd.
I ddiddanu rhianedd,
A phader yn yr eglwys
I geisio tir Paradwys.
Gwir a ddywad Ystudfach,
Gyda'i feirdd yn cyfeddach,
Wyneb llawen, llawn ei dŷ,
Wyneb trist, drwg a ery.'
Cyd caro rhai santeiddrwydd
Eraill a går gyfanheddrwydd.
Anaml a wyr gywydd pêr,
A phawb a ŵyr ei bader.
Ac am hynny'r dwyfawl frawd,
Nid cerdd sydd fwyaf pechawd.
Pan fo cystal gan bob dyn
Glywed pader gan delyn,
A chan forynion Gwynedd.
Glywed cywydd o faswedd,
Mi a ganaf, myn fy llaw,
Y pader fyth heb beidiaw.
Hyd hynny, mefl i Ddafydd
O chân bader ond cywydd."
"Dos o'r byd a'th gywyddau!"
"Dos dithau i ffwrdd i'r poenau!"
"Dos di i boen a phenyd!"
"Dos dithau frawd du o'r byd!"
"Dos di i boen uffernawl!"
"Dos dithau, frawd, i law ddiawl!"