Tudalen:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu/9

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

ar dybiau di-sail. Yr oedd gwŷr o farn a gwybodaeth yn canfod hyn trwy reddf, ac yn sefyll yn gadarn dros orgraff draddodiadol Dr. Davies; yr "hen ysgol" neu'r "Dafisiaid" y gelwid y rhain, mewn cyferbyniad i'r "ysgol newydd" neu'r "Puwiaid".^[1] Yn ffortunus, fe lwyddodd yr hen ysgol i rwystro i'r newydd gael ei ffordd ym mater llythreniad y Beibl,^[2] er na ddihangodd hwnnw heb amharu peth arno. Ni allai Gwallter Mechain gyd-fyned â'r un o'r ddwyblaid "i eithafoedd eu daliadau ".^[3] Ni fynnai mo anmharch, bywán, dyben y Puwiaid yn lle ammharch, bywhau, diben y Dafisiaid; ond fe gytunai â'r calonau newydd yn lle'r hen galonnau. Dilynwyr iddo ef oedd plaid y llwybr canol yng nghanol y ganrif; yr oedd y rhan fwyaf ohonynt yn unfarn ag ef ar y prif bwyntiau, er bod rhai o'u harweinwyr, fel R. I. Prys, Silvan Evans a T. Rowland, yn gyndyn ar y cyntaf i wrthod camffurfiau fel dyben.^[4] Erbyn hynny ychydig oedd nifer y rhai a lynai'n gyfan wrth yr hen orgraff; ond yr oedd llawer, fel Huw Tegai^[5] a Samuel Evans,^[6] yn cefnogi'r newydd yn ei holl wrthuni. Yr oedd hefyd bleidiau newyddach na'r newydd rhai, fel Caledfryn^[7] a Mendus Jones,^[8] yn dal, yn erbyn hen a newydd a chanol, mai un n oedd i fod yn

↑ D. Silvan Evans, Llythyraeth yr Iaith Gymraeg, 1861, td. 3.
↑ Reasons for rejecting the Welsh Orthography that is proposed, etc., by the Rev. John Roberts [Tremeirchion], Carmarthen 1825; A Defence of the Reformed System of Welsh Orthography, being a Reply to the Rev. John Roberts's Reasons... by the Rev. John Jones [Tegid], Oxford 1829; Remarks on the Welsh Language, in which the Orthography of the Received Text is vindicated ... by the Rev. W. B. Knight, Cardiff 1830; A Reply to the Rev. W. B. Knight's Remarks... by the Rev. John Jones, London 1831; A Critical Review of the Rev. Jolen Jones's Reply... by the Rev. W. B. Knight, Cardiff 1831; gweler penderfyniadau'r S.P.C.K. a'r B.F.B.S. a nodiad ar ymddygiad Tegid, yn yr olaf, td. 128-9.
↑ Y Gwyliedydd, 1829, td. 65, Gwaith... Gwallter Mechain, ii 236.
↑ Daeth y tri o'r diwedd i dderbyn y ffurf gywir diben, Silvan yn olaf oll yn ei eiriadur, 1896, gweler dan di—.
↑ Gramadeg... [1844], ail arg. 1850.
↑ Y Gomerydd, 1854—
↑ Drych Barddonol... 1839, td. xiii; Gramadeg... 1851, td. 70
↑ Gramadeg... 1847, td. 34—

[1] D. Silvan Evans, Llythyraeth yr Iaith Gymraeg, 1861, td. 3.

[2] Reasons for rejecting the Welsh Orthography that is proposed, etc., by the Rev. John Roberts [Tremeirchion], Carmarthen 1825; A Defence of the Reformed System of Welsh Orthography, being a Reply to the Rev. John Roberts's Reasons... by the Rev. John Jones [Tegid], Oxford 1829; Remarks on the Welsh Language, in which the Orthography of the Received Text is vindicated ... by the Rev. W. B. Knight, Cardiff 1830; A Reply to the Rev. W. B. Knight's Remarks... by the Rev. John Jones, London 1831; A Critical Review of the Rev. Jolen Jones's Reply... by the Rev. W. B. Knight, Cardiff 1831; gweler penderfyniadau'r S.P.C.K. a'r B.F.B.S. a nodiad ar ymddygiad Tegid, yn yr olaf, td. 128-9.

[3] Y Gwyliedydd, 1829, td. 65, Gwaith... Gwallter Mechain, ii 236.

[4] Daeth y tri o'r diwedd i dderbyn y ffurf gywir diben, Silvan yn olaf oll yn ei eiriadur, 1896, gweler dan di—.

[5] Gramadeg... [1844], ail arg. 1850.

[6] Y Gomerydd, 1854—

[7] Drych Barddonol... 1839, td. xiii; Gramadeg... 1851, td. 70

[8] Gramadeg... 1847, td. 34—

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]