Caniadau Watcyn Wyn/Ac felly'n y bla'n

Caniadau Watcyn Wyn

gan Watkin Hezekiah Williams (Watcyn Wyn)

"AC FELLY'N Y BLA'N."

PAN b'oi dipyn yn gwta am getyn o ganu,
Neu ddarlith, neu bregeth, neu frawddeg serch hyny,:
Athrylith dipyn yn dwp,
Hyawdledd wedi myn'd yn stop,
Y geiriau i gyd yn un trwp,
Dim shwd beth a myn'd'mlaen —ddim hop,
Y meddwl trwy'r geg yn rhy stiff i dd'od allan,
A dim byd i gael ond pesychu a hecian;
Dyna lanw mewn araeth, dyna shift dda mewn cân;
Yw llinell fel yma—"Ac felly'n y bla'n."

Mae llu yn byw'n hollol ar gefn rhywbeth felly,
Mae rhyw scil ganddynt hwy i dd'od o bob drysni;
Stori dipyn yn flat,
Y celwydd yn no go;
Wedi anhapo cynyg at
Rywbeth na wna'r tro;

Nhw, troan' a'i troan' yn droion diddiwedd,
Er mwyn iddi ddal heb dd'od'n ol idd eu danedd;
Nhw tynan' hi'n big, nhw darfyddan' hi'n lân,
Ant a hi dan eich trwyn yn rhyw "Ac felly'n y bla'n."

Wyddoch chwi ffordd mae celwydd yn tyfu fynycha',
Mae drwg mawr yn dechreu'i fyd,'yn ddiniwaid ei wala
Ond rho'ir sill mewn gan Shon,
A brawddeg gan Sian,
Dau air wrth y bon,
A thri wrth y bla'n;

A'r hen stori'n ymestyn nes bo'i oddiwrth ei gilydd,
A'r gwir bob yn getyn yn ei gadael rhag cywilydd;
Nes b'o'n fwy o gelwydd na d'weyd fod menyw lan
Wedi bod awr heb wel'd ei llun—"Ac felly'n y bla'n.'

Mae llinell fel yma yn hynod ddefnyddiol,
Heb achos i ddyn ddweyd ei feddwl rhy fanol;
Mae rhai'n holi o hyd
O chwith ac o dde;
Nad oes modd yn y byd
I chwi gauad y ple;
Y ffordd oreu i wneyd a dynion fel yna,
Yw troi cefn arnynt y gair cynta',
A meindio bod eich trwynau chwi a hwy ar wahan,
Ac yn ei cher'ed hi—"Ac felly'n y bla'n."

Mae'n gofyn cael rhywbeth cyn dangos eich talcen,
Hyd yn oed mewn "cwrdd ceiniog" i ganu neu ddarllen;
Mae darllen yn dlawd,
Yn rhy d'lawd yn wir;
A chân ambell frawd
Yn rhy fain hir;
Os cym'rwch chwi gynghor, ni waeth pwy a'i rhoddo,
Peidiwch a d'od a rhagor, os bydd hi'n dechreu flato;
Cer'wch i'r diwedd ar ganol y gân,
A d'wedwch hyd yma—"Ac felly'n y bla'n."

I ni wedi clywed ambell areithiwr;
Yn ymdroi, a phastyno, a chadw mwstwr;
Brawddeg nacaol,
A'i throi o chwith,
Yn un gadarnhaol,
Ac felly am byth;
Yr un peth oedd y pethau trwy'r gwaith ar ei hyd,
'E wnaethai'r un pen y tro yn lle'r penau i gyd;
Buasai'n llawer mwy cryno, cynwysfawr, a glan,
Iddo dd'wedyd wrth ddechreu—"Ac felly'n y bla'n."

Os am dd'od i fyny ar ol dechreu dringo,
Mae'n rhaid i ni ddilyn yn mlaen yn ddi-ildio:
Mae llawer awel groes,
A llawer ergyd gwael;
A llawer cic gan goes
Fer idd ei gael.
Ond os am fyn'd rhagddo, mae'n rhaid peidio lercian,
'Does dim posib' teithio wrth aros yr unman;
Rhaid dilyn heb hidio dyn cas na dyn glán,
Ymroi â'n holl egni—"Ac felly'n y bla'n."

Cyfansoddwyd hon at wasanaethau "Penny Readings"

Nodiadau