Catiau Cwta/Catiau Cwta 7

Catiau Cwta

gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)

Y SCWLYN

Inc ar hyd ei law,
Sialc drwy ei bocedi,
Heuwr lle ni ddaw'n
Fynych fawr o fedi.
Dyn yng nghanol plant,
Plentyn ymysg dynion,
Nid yw, mwy na'r sant,
Heb ei lu gelynion.
Cyfyd yn ei ddydd.
Stormydd yn ddiamau,
Ond ei olew a rydd
Ar wyllt ferw'r mamau.
Mae rhyw ran o'i fyd
Beunydd yn ei erbyn,
Pam? Myn roddi o hyd
I rai na fyn dderbyn.

DIM NEWID

Ca'dd Sioni bres,
Ac aeth yn rownd i'r byd
Heb fawr o les,
Sioni fydd ef o hyd.

Y GAMP SY'N DENU

Ofni cwymp ni fyn campwr,—uchelion
A chwilia'r anturiwr,
A dyr enaid yr annwr
Ydyw'r gamp a huda'r gŵr.

Y GWESTAI GWELW

(Horas)

E ddaw ef yn ddi-ofyn—ar ei dro
I'r drws, rhaid ei dderbyn,
Westai gwelw, i'r plasty gwyn
Yr un fath â'r hen fwthyn.

Y DYDD YN FFOI

(Horas)

Awn, a'r gwanwyn ar gynnydd—O fun hoff,
I fwynhau ei gilydd.
A ffraeth gân, ffrwyth y gwinwydd,
Miri a dawns, ffoi mae'r dydd.

TEIMLO'N FAWR

Aml un fydd yn teimlo'n fach,—er ei boen,
Ar bwys rhywun praffach;
Ond saif drel o isel ach
Mal cawr yn ymyl corrach.

HEN LANC HIRBEN

(I'r eneth a fynnai werthu tocyn iddo;)
Hirben wr wyf erbyn hyn—a gwn waith
Genethod a'm dilyn,
Eithaf hawdd dweud beth a fyn
Y decaf—gwelaf docyn.

GWEN YN GWRTHOD MENTRO

'Nol Gwen, r'wy'n gymen, r'wy'n gall,—r'wy'n addurn
O rinweddau diball,
'Rwy'n ŵr nad oes arna' i wall,
Iawn wr—i rywun arall.

Y FI FAWR

Rhyfedd ŵr a fydd o hyd—a'i fwyniant
Ar lwyfannau bywyd,
Hunan yw ei gân i gyd,
Fi enfawr y cyfanfyd.

Y GALON EURAID.

Ni wyr y galon euraid
Anwadalwch llwch a llaid,
Er tân certh, er llif nerthol
Pery y pur aur ar ôl.

Y TWRNAI

Pwy roes dy fraster it i gyd?
Ffyliaid yn ffraeo yn y byd,
Cânt hwy'n eu tro'r amheuthun mawr
O'th weled dithau'n ffreio 'nawr.

Y BOR

Ei stori faith a diflas o
A yrrodd lawer ffrind ar ffo;
Ond daeth cymdogion lu ynghyd
I'w hebrwng pan ddaeth yma'n fud.

TYBED

Yn aml ystyrir Iorwerth y Cyntaf,
Yn un o'r brenhinoedd mileiniaf, bryntaf
Mewn hanes oherwydd Cyflafan y Beirdd
(Pennaf cynnyrch eich bryniau heirdd.)
Ac eto o'r giwed synhwyrus, nwydus
Mae'r nifer sy'n fyw yn fawr arswydus.

Pe cyflawnasai'r gwaith yn llwyr
Efallai y buasem, (pwy a wyr?)
Yn 'styried nad ydoedd Iorwerth y Cyntaf
Yn un o'r brenhinoedd mileiniaf bryntaf,

PITI GARW

(Efelychiad o Coleridge).

Rhedodd y sôn ym mysg pob rhai
Trwy'r ardal, a thuhwnt, fod Dai
Ty'nandras wedi marw.
Wrth glywed am ei alw o'r byd
Mor sydyn, fe droes pawb yn fud
Am foment, yna dweud ynghyd
O piti, piti garw!

Ond ymhen wythnos mwy neu lai,
Fe ddaeth y sôn nad ydoedd Dai
Ty'nandras wedi marw,
A'i fod fel arfer ar ei dro
Yn gyrru pobol dda o'u co'
A chyd-ochneidiai pawb trwy'r fro,
O piti, piti garw!

Nodiadau[golygu]