Gwaith Goronwy Owen Cyf I/Hiraeth am Fon

Gwaith Goronwy Owen Cyf I

gan Goronwy Owen

golygwyd gan Owen Morgan Edwards

HIRAETH AM FON.

[Ateb i Gywydd Hugh y Bardd Coch.]

PAHAM i fardd dinam doeth
Pergerdd, celfyddgar, purgoeth,
Ofyn cân a chynghanedd
Gan ddigrain was main nas medd?
Duw nef a ŵyr, dyn wyf fi
Dirymiant; Duw'n dŵr imi!
Dieithryn adyn ydwyf;
Gwae fi o'r sud! alldud wyf.
Pell wyf o wlad fy nhadau,
Och son! ac o Fon gu fau.
Y lle bum yn gware gynt
Mae dynion na 'm hadwaenynt;
Cyfaill neu ddau a'm cofiant—
Prin ddau, lle 'r oedd gynnau gant.
Dyn didol dinod ydwyf,
Ac i dir Mon estron wyf;
Dyeithr i'n hiaith hydriaith hen,
Dyeithr i bêrwawd Awen.
Gofidus, gwae fi! ydwyf
Wrth son, a hiraethus wyf.
Gan athrist frondrist fraendroch,
Ni chyngan hoew gân ag och;
Mewn canu, namyn cwynaw,
Ni chytgais na llais na llaw.
Pobl anwar Pabyloniaid,
Dreiswyr blin, draws arw blaid,
O'u gwledydd tra dygludynt
Wŷr Seion yn gaethion gynt,
Taergoeg oedd eu gwatworgerdd:—
"Moeswch, ac nad oedwch gerdd."

"Gwae ni o'r byd dybryd hwn,"
Cwynent; "Pa fodd y canwn
Gerdd Ion mewn tir estronol,
A'n mad anwylwlad yn ol?
Ni bu, dref sorth tan orthrech,
Fy nhrem am Gaersalem sech.
Os hawdd yr anghofiais hi,
Del amorth yn dal imi;
Anhwylied fy neheulaw,
Parlys ar bob drygfys draw,
A'm tafod ffals gwamalsyth
Fferred yn sych baeled byth."
Llyna ddiwael Israeliad;
Anwyl oedd i hwn ei wlad.
Daear Mon, dir i minnau
Yw, o chaf ffun i'w choffhau.
Mawr fy nghwynfan am dani;
Mal Seion yw Mon i mi.
O f' einioes ni chaf fwyniant
Heb Fon, er na thôn na thant
Nid oes trysor a ddorwn,
Na byd da 'n y bywyd hwn,
Na dail llwyn, na dillynion,
Na byw 'n hwy, oni bai hon.
Troi yma wnaf, tra myn Ner,
O'm hedfa, oni 'm hadfer;
Duw nefol a'm deoles—
Duw 'n rhwydd im', a llwydd a lles;
Crist D'wysog, Eneiniog nef,
Cedrwydd, a'm dyco adref!

Nodiadau