Gwaith Iolo Goch/Moliant Syr Hywel y Fwyall

← Araeth i Ddafydd ab Bleddyn

Gwaith Iolo Goch gan Iolo Goch golygwyd gan Thomas Matthews

Marwnad Tudur Fychan →

XXVIII. MOLIANT SYR HYWEL Y FWYALL.

A WELAI'R neb a welaf,
Yn y nos pand iawn a wnaf?
Pan fum, mwyaf poen a fu,
Yn huno anian henu.

Cyntaf y gwelaf mewn gwir,
Caer fawrdeg acw ar fordir,
A chastell gwych gorchestawl,
A gwyr ar fyrddau a gwawl,
A glasfor wrth fur glwys-faen
Garw am groth tŵr gwrwm graen,
A cherdd chwibanogl a chlod,—
Gwawr hoenus y gwr hynod;
Rhianedd nid rhai anhoew,
Yn gwau y sidan glân gloew,
Gwyr beilch yn chwareu ger barth
Tawlbwrdd a secr ger tal-barth.
Eres nad oes henuriad
Ar lawr Gwynedd, wleddfawr wlad!

"Oes," ebr un, "syberw wyd,
Breuddwydio yn brudd ydwyd,—
Y wal deg a weli di,
Da dyddyn, o deuid iddi,
A'r grug eglur a'r groglofft,
A'r garreg rudd ar gwrr grofft—
Hon yw Criciaith, a'r gwaith gwiw,
A'i hen adail, hon ydyw.
A'r gwr llwyd—cadr paladr-ddellt—
Syr Hywel a'r mangnel mellt.

"A'r gwr gwyn-llwyd, Twrch Trwyth trin;
Naws-wyllt yn rhoi barneis-win,
Mewn gorflwch aur goreurin,
O'i law, yn fy llaw yn llyn;
Ag ystondardd hardd hirddu,
Yn nhal twr, da filwr fu;
Tri fleur-de-lys oris erw,
Yn y sabl—nid ansyberw;
A thri blodeuyn, gwyn gwiw,
O'r un-llun, dail arianlliw;

A'i wraig, Syr, wregys euraid,
Hywel, ion rhyfel, yn rhaid;
A'i llawforynion, ton teg,
Ydd oeddynt hwy bob deuddeg;
Yn gwau sidan glân gloew-liw,
Wrth haul belydr drwy'r gwydr gwiw;
Tau olwg, ti a welid,
Ystondardd yn hardd i sud—
Pensel Syr Hywel yw hwn,
Myn Beuno; mae'n i bennwn,
Anian fab Gruffydd rhudd rhon,
Ym mlaen am i elynion.
Yn minio gwayw mewn i gwaed,
Aniweir-drefn ion eur-draed;
Ysgythrwr cad ail Syr Goethrudd,
Esgud i droed, esgid rudd;
Ysgythred baedd ysgethring,
Asgwrn hen yn angen ing;
Pan rhodded trawsged rhwysgainc,
Y ffrwyn ym mhen brenin Ffrainc;
Barbwr fu fal mab Erbin,
A gwaew a chledd—trymwedd trin;
Eillio o'i nerth a'i allu,
Bennau a barfau y bu;
A gollwng, gynta' gallai,
Y gwaed tros draed trist i rai;
Anwyl fydd gan wyl Einiort,
Amli feirdd a mawl i fort;
Cadw'r linsir, cedwi loersiamp,
Cadw'r ddwy-wlad, cadw'r gâd, cadw'r gamp,
Cadw'r mor-darw cyd a'r mordir,
Cadw'r mor-drai, cadw'r tai, cadw'r tir,
Cadw'r gwledydd oll, cadw'r gloew—dwr,
A chadw'r gaer—IECHYD I'R GWR!"