Gwaith Iolo Goch/Moliant Syr Rhosier Mortimer

Gwaith Iolo Goch

gan Iolo Goch

golygwyd gan Thomas Matthews

XLV. MOLIANT SYR ROSIER MORTIMER.

SYR ROSIER, asur aesawr,
Syr Rosier Mortmer mawr,
Rosier ieuanc, planc plymlwyd,
Sarff aer, o hil Syr Raff wyd.
Rhoes arglwydd y Rhos eurglaer,
Rhyswr, concwerwr can caer;
Colon engylion Englont,
A'i phen cynheiliad, a'i phont.

Per bren dawn, pair obry'n da
Por gwyn, blaguryn Buga;
Edlingwalch o deilwng-waed,
Eryr trin, oreuraid traed;
Arwraidd dy luniaidd law,
Wyr bur-ffrwyth ior Aberffraw;
Draig ynysoedd yr eigion,
Dragwn aer, darogan iawn
Ydd wyf, madws it ddyfod,
I Gymru rhyglyddy glod;
Mab fuost, doethost i dir,
Gwr bellach a grybwyllir,
Gwr grym, myn gwyar y grog,
Balc arnad bual corniog;
Nid oes ond eisieu arfer,
O arfer prydferth nerth Ner,—
Gwisgo arfau o gwesgir,
A'i cynnydd fal corn hydd hir;

A thorri, myn Duw, mewn dur,
Baladr soced-gadr cad-gur;
Arwain heyrn yn chwyгn chwerw,
A marchogaeth meirch agerw;
Ymwân a ieirll diamwynt
Ymwrdd, ymgytwrdd agwynt;
A'th yswain, a'th lain o'th flaen,
Pennaeth wyd, pwy ni'th adwaen?.
A'th hensmen hoew, a'th loew laif,
Ar gwrser a ragor-saif;
A'th helm lwys, a thalm o lu,
I'th ol ar feirch a theulu;
A cherdd o'th flaen o raen rwyf,
A chrydr a'r belydr balwyf;
Mawr ystad, Iarll y Mars doeth,
Mawr yw'r cyfenw, mwy na'r cyfoeth,
Mawr o fraint wyd, myn Mair fry,
Mawr dy deitl, mwy roed yty.
Iarll Mars, goreu iarll ym myd,
Iarll Llwydlo, ior llaw waedlyd,
Iarll Caerleon, dragon drud,
Iarll Wlster, ior lwystryd;
Henw da, a hyn oreu
O Ffrens, Dug o Clarens clau;
Henw da gwr hen a'i dieingl,
Wyr Syr Leonel, angel Eingl;
Darogan yw mai'n draig ni
A lunia'r gwaith eleni;
O ben y llew, glew i gledd
Coronir carw o Wynedd ;
Pam mae'r llew crafangc-dew cryf,
Mwy nag arth, maneg wrthyf?
Yn awr gwaisg ar dy fraisg-fraich,
Wyr Brenin Lloegr a'r Brynaich:
Pen arglwydd wyt, paun eurglew,
Ac eginyn o llin llew;

Pennaf fyddi gwedi gwart,
Ail rhyswr ar ol Rhisiart;
Gwnaed ieirll Lloegr gnwd haerllugrwydd
A fynnon o son i'w swydd;
Teilwng oedd it gael talaeth
Aberffraw ymadaw maith;
Amserol mi sy herod,
It ddeffroi i gloi dy glod;
Pa ryw ystyr, pâr osteg,
Y rhoed yr arfau tau teg;
Pedwar-lliw pedair iarllaeth,
Sy dani pwy piau pob peth;
Asur sydd yn dy aesawr,
Iarll Mars, gyda'r eur-lliw mawr.
Sinobl ac arian glân gloew
Im yw'r ysgwyd amrosgoyw.
Pedair cenedl diedliw,
A ddeiryd it, Gwyndyd gwiw,—
Ffrancod, Saeson, wychion weilch,
Gwyddyl, mam Cynfyl ceinfeilch;
Gwaed Ffrainc, gwiw da i ffrwyth,
Ydyw eurlliw diweirllwyth;
Urddedig arwydd ydyw,
Brenin yng ngwlad y gwin gwiw;
A chwbl o Guienne, pen pant,
Fyddi, mwy fydd dy feddiant;
Tai hyd ymylau Maeloegr,
A bid tai'r lle goreu'n Lloegr;
Yn achen y ddraig wen wiw,
Rawn llaes y mae arian-lliw;
Bw i Loegr a'i mab lygad,
Anwyl iawn wyd yn y wlad;
Ion o Wigmôr enwog-mawr,
A Iarll y Mars, arlwy mawr.
Gwawd-rydd cerdd, gwaed y ddraic coch,
Yw y sinobl sy ynnoch;

Am hynny bydd hy baedd hoew,
A rho eto aur ottoyw.
Cael dår, yw coel dy arwydd,
Cael gorfod rhagod boed rhwydd.
Grâs Arthur, a'i groes wrthyd,
A'i lys a'i gadlys i gyd;
Goreu lle, ail Gaer Lleon,
Y sydd iwch o'r ynys hon.
Rhyw Gwyddyl rhywiog addas,
Yw'r asur liw'r gloew-ddur glâs.
Glewaf grwndwal go-galed
Yw'r dur glas-lym, grym i grêd;
Glewach wyd, ail Galath
A'th luwch-waew, hoew loew-lath;
O hyder, o uchder iach,
Y goresgyni Gonach;
Dos drwy'r môr a distryw Mydd,
I flaenau'r wlad aflonydd;
Tref tad i tithau yw'r Trum
Tan gastell teg i ystum;
Tegwch Fatholwch fu,
Calon Iwerddon oerddu;
Dyrchaf dy stondardd hardd hwyl,
Diarchan yw dy orchwyl;
109
Gwna fwysmant, bid trychwant trwch,
Macwy mawr a Mac Morwch:
Torr, rhwyg, a brath, tu rhag bron,
Draw a Galys drwy y galon.
Brysia a chleimia achlân,
Gwlad Wlsfer glod Elystan;
Llynca gyfoeth llawn geufalc,
Myn di yn dau min Dwn Dalc
Yn ol, dal Grednel, fy ner,—
Ci ffalstw cyff o Wlster;
Ti a leddi, clochdy clod,
Bobl Wlster, bob ail ystod.

Nodiadau