Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil)/Caniad y Gog i Arfon

← Y Byd a'r Môr

Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil) gan Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd) golygwyd gan Owen Morgan Edwards

Fy Mam →

CANIAD Y GÔG I ARFON.

PERFFAITH yw dy waith, Dduw Iôr,
Mae tir a môr yn dystion;
Da a didwyll gwnaed hwy oll,
Heb goll na dim diffygion;
Ond o'r cyfan goreu gwnaed
Goreuwlad wirfad Arfon.

Ple mae cynnar caniad côg
Mewn glaswydd deiliog glwysion,
Dyfnion neint, a chreigiau serth,
A phrydferth reieidr mawrion?
Ar Eryri uchel wawr,
Yn erfawr lannau Arfon.

Defaid filoedd sy'n porfau
Ar hyd ei bryniau meithion;
Ei gweunydd heirdd, a'i bronnydd teg,
Sy'n llawn o wartheg duon;
Da yw'r pysgod sydd yn gwau
Yn nyfnion lynnau Arfon.

Clywir adlais bêr ddibaid
Y clau fugeiliaid gwiwlon,
A'u chwibaniad hyd y dydd,
Ar hyd ei gelltydd gwylltion,
A diniwaid frefiad ŵyn
Ar irfwyn fryniau Arfon.

Clywir miwsig bwysig, bêr
Trwy fwynder twrf y wendon
Nos a dydd y sydd a'i si
Yn golchi'i glannau gleinion;
O na chawn i rodio o hyd
Hyd forfin hyfryd Arfon.

Ple mae amlaf geinciau pêr
Y gwiwber delynorion;
Pawb yn canu yn eu cylch,
O'n hamgylch fwyn benillion,
Yn gariadlon, gyson gôr?
Yng ngoror erfai Arfon.

Ple mae mwynder doethder dysg
Ac addysg têg agweddion,
Odlau cu, a mydru mawl,
A siriawl ddoniawl ddynion?
Ple mae'r Beirddion mwya'u clod,
Anorfod, ond yn Arfon?

Pwy sydd bur heb dwyll na brad,
Drwg fwriad na dichellion?
Pwy sydd hawddgar, heb naws gwg,
Neu gynnal drwg amcanion?
Pwy sydd un, ac un i gyd,
Ond dewrfeib hyfryd Arfon?

Hardd yw'r haul ar fore teg,
A gloewdeg uwch gwaelodion;
Hardd a llon yw meillion Mai,
Ar ddifai lennydd afon,—
Harddach yw menywod mâd
Goreuwlad wirfad Arfon.

Ple y ceir mewn dolur du
Anadlu iach awelon,
Yfed dyfroedd mawr eu rhin
Sydd well na gwin i'r galon?
Ple ceir llaeth a mel heb drai?
Yn erfai frodir Arfon.

Pa le bum yn chwareu gynt
Yn chwyrn fy hynt a'm troion,
Pan oedd nwyf mabolaeth clau
Yn by wiocau fy nghalon,
Heb drafferthion i'm pruddhau ?
Ar erfai frodir Arfon.

Y mae hiraeth i'm trymhau
Am weled glannau gleinion,
Hyfryd ddolydd, meusydd maith
Sy'n lanwaith heb elynion,
Ac am greigiau, muriau mawr
Clogwynfawr, erfawr Arfon.

Os da gan glaf ar fîn ei fedd,
Gael adwedd o'i glefydon—
Os da gan grwydryn yn y nos,
Gael llety diddos boddlon,
Gwell gan i gael lloches glyd
O dwrf y byd yn Arfon.

Gwyn fy myd pe cawn yn awr
Adenydd y wawr dirion;
Hedeg wnawn dros for a thir,
Yn gywir ac yn union
A disgynnwn yn ddiau
Ar erfai fryniau Arfon.

Duw a'm dyco cyn fy medd,
I fyw mewn hedd a digon,
A chael treulio'm gweddill oes
Heb loesau anfelusion;
Hyn yw'm harch, a Duw yn Dad,
Ym mynwes wirfad Arfon.

A phan y delo diwedd oes,
A du loes angau creulon
A dod o'r dydd i'm rhoddi'n fud
Yn nistaw fyd marwolion,
Boed i'm corff gael bedd yng nghlai
A daear erfai Arfon.