Prif Feirdd Eifionydd/Myfyrdod y Bardd wrth afon Dwyfach

Prif Feirdd Eifionydd

gan Edward David Rowlands

Annerch yr Awen,

Neu Fyfyrdod y Bardd wrth Afon Dwyfach.

MOR fwyn, fy llaw forwyn fach,
Yw dyfod at fin Dwyfach:
I'th gwrdd unwaith, gerdd enwawg
Myfyrio, a rhodio rhawg:
Mynnu eistedd,—mwyn osteg,
Ar fin dŵr tir Eifion deg:
Uwch Hengwm a'i gychwyngell,
Treiddio mae trwodd y'mhell:
Lli ei dòn sy'n lledaenu,
Islaw i'r ddofn Seler Ddu:
Dyli' braisg ar dal y bryn,
Yw'r mur dwr ar war Derwyn.

Cyrraedd y mae cainc arall
Oddidraw ei llaw i'r llall:
O dir Nant Cyll, dewrwyllt dòn,
Hoff, enwog, ddisglair ffynnon,
I'r hon fyth mae rhyw hen fawl,
Ymddug in' ddwr meddygawl.
Difyr yw oslef Dwyfach,
A difyr yw ei dwfr iach;
Ar ei glan wiwlwys ganwaith,
Owain a fu, awen faith,
Erys yn fyw yr awen fad,
Hyd lenydd ei dylanwad;
Ymarllwys cerdd o'i merllwyn,
Bu lwys fab Elias fwyn.
Minnau, ydd wyf am annerch
Cerdd dda yng ngwersyllfa serch;
Mewn cell ar ei min y cair,

Cain awen yn cyniwair.
Cefais awr o ddistawrwydd
Uwch ei phen, i'r awen rwydd;
Awr fach, ymhlith oriau f'oes,
Fwynaf o oriau f'einioes;

Eilio, mân byncio, mwyn bill,
Dan lawen wybren Ebrill;
Egor llais, wrth gwr y llyn,
Digymell ar deg emyn;
Tan gysgawdwydd, irwydd iach,
Mwyn dyfiant ym min
Dwyfach; Ac ednaint gwar, lafar lu,
Uwchben oedd yn chwibianu;
Dolef ar gangau deiliog,
Oruwch dwr glân lle cân côg.

Difyr cael, dan dewfrig gwydd,
Roi anadl i'r awenydd;
A gweld islaw distaw dòn,
Araf deg rifedigion,
Amryw o bysg-mawr a bach,
Heigiant, nofiant yn Nwyfach;
Cu amledd ym mhob cemlyn,
Ebyrth y deifr,-ymborth dyn;
Rhof fynych henffych i hon,
O'i chroywddwr chwareuyddion;
Dirioned ei raeenyn,
Yw'r dwr glâs ar dir y Glyn;

O! yr afon ddofn, ryfedd,
I mi sy'n dangos fy medd;
O hyd y modd y rhedi,
Y rhed f'amser ofer i;
I foroedd byd anfarwol,
A'u dyli'n wyrth dialw'n ol.

Y nos sydd wedi neshau,
Er difyrred fy oriau;
Tyred, awen naturiol,
Arwain fi 'nawr yn fy ol;
Da beunydd i'm diboeni,
O! enaid fwyn, na âd fi.

Bydd wych bellach, Dwyfach deg,
Fflur odiaeth, yn ffloyw redeg;
Hyd farn dy ruad a fydd
Trwy faenor tir Eifionydd;
Y dydd hwn sydd yn neshau,
Dwthwn dy osteg dithau.

Nodiadau[golygu]