Rhigymau'r Ffordd Fawr/Y Lloer ar y Môr

← Di, Ddeddf!

Rhigymau'r Ffordd Fawr gan Dewi Emrys

Gwanwyn

Y LLOER AR Y MOR.

Eisteddwn neithiwr yn fy nghwrcwd
Ar lethr, a'm dwylo'n gafn i'm gên.
O'm gwelodd neb, rhyw ddelw oeddwn
A blannwyd ar y mynydd hen.

Fe'm daliwyd gan ryw Nymff a fedrodd
Ddileu pob gwg, pob barus nwyd.
Gorffwysai yntau'r bae o danaf
Ail glasem rhwng y creigiau llwyd.

Hir syllwn dros ei lesni tawel,
Mal un yn gweled bro sydd well;
A'm henaid draw ar bererindod
Yn dilyn hud rhamantau pell.

Rhyw heol wen dros lain o saffir
Oedd goleu'r ganlloer ar y môr;
A minnau, rhag mor dlws y noswaith,
Yn erfyn cathl rhyw anwel gôr.

Ni allai fod na meddwl amur,
Na briw na throsedd dan y sêr,
Na chyffro namyn su Afallon
Yn chwythu dros delynau pêr.

Mi welwn aruthr fanc o dduwch
Draw lle terfynai'r heol wen.
Dichon mai pentir uchel ydoedd
Yn cyrraedd fry hyd asur nen.

Eithr yn ei ddull anhygryn, tywyll,
Hen gastell cadr a welwn i,
A'i fylchog dŵr, o lesni'r wybren,
Yn bwrw'i lun ar lesni'r lli.

Dichon mai seren euraid ydoedd,—
Eithr gwelwn ffenestr yn y tŵr,
A rheffyn cochliw, igam—ogam,
Yn pefrio dani yn y dŵr.

Ni synnwn ddim pe syllai morwyn
O'r ffenestr yn yr uchel gaer,
A dyfod marchog hardd o'r gorwel
I'w chyrchu dros y glasfor claer.

Ni synnwn ddim pe llithrai eurllong
Is muriau'r castell ger y lli,
A gosgordd wen o golomennod
Yn troi o gylch ei hwylbren hi.

Ni synnwn ddim pe tynnai ataf
A bwrw angor ennyd awr,
A minnau'n gweld dyneddon mirain
A ffoes rhag oerni'r anghred fawr.

Nid felly y bu. Cei dithau smalio,
Ac edliw im wallgofrwydd bardd.
Diolchaf imi fedru dianc
Am ennyd awr i fyd mor hardd.