Tudalen:Cofiant Hwfa Môn.djvu/186

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

CYFNOD BARDDONI.

Yr hanes cyntaf sydd genym am dano fel Bardd sydd mewn nodiad o'i eiddo ef ei hun, yr hwn sydd fel y canlyn,—

"Yn y flwyddyn 1848 yr oedd Beirdd Mon wedi eu pensyfrdanu ag ysbryd i gyfansoddi Carolau, ac o dan ddylanwad y cyffrawd hwnw codwyd rhyw fath o ysfa ynof finau i geisio gwneud Carol, a phan oeddwn yn dyrnu ceirch yn ysgubor fy nhad yn nghanol Rhostrehwfa dechreuais feddwl am ddechreu gwneud y Garol. Bum yn hir yn ceisio dyfalu pa fesur a ddewiswn, ac wedi maith ystyried dewisais Agoriad y Melinydd,' yr hwn oedd yn fesur poblogaidd iawn yn Mon y dyddiau hyny. Nid bychan ydyw y mwynhad fyddaf yn ei gael yn awr ac eilwaith wrth gofio yr hwyl fawr fyddwn yn ei gael yn yr hen ysgubor wrth ddyrnu yr ysgyb geirch a'r Miller's Key. Ac yr wyf yn cofio yn dda i mi gael y fath hwyl wrth ddyrnu a barddoni nes torodd y ffust yn fy llaw."

"Ond modd bynag er maint oedd fy ffwdan gorphenwyd y Garol fel y mae yn y llyfr, ac y mae yn y llyfr yn hollol fel y gwnaed hi yn yr Ysgubor." Gweler oddiwrth hyn ei fod yn 26ain oed cyn dechreu Barddoni.

Aeth i Eisteddfod Freiniol Aberffraw yn y flwyddyn 1849, ac fel hyn yr ysgrifena am hono.

EISTEDDFOD FREINIOL ABERFFRAW 1849.

"Yr oedd disgwyl mawr am yr Eisteddfod hon yn Môn, a hyny oherwydd ei bod yn cael ei galw yn Eisteddfod Freiniol. Yr Eisteddfod hon oedd y gyntaf erioed i mi fod ynddi. Yr Archdderwydd yn yr Eisteddfod hon, oedd y Parch David James (Dewi o Ddyfed) Kirkdale, Liverpool, a bardd yr Orsedd ydoedd Mr. David Griffydd (Clwydfardd). Cynaliwyd Gorsedd urddasol yno ar gae glâs, heb fod yn mhell oddiwrth y Babell. Daeth llawer ymlaen at yr Orsedd i dderbyn urddau o law yr Archdderwydd."