106 OOFIANT
Milton ; a chaf wyd ambell fardd o'r trydydd dosbarth yn Nghymru allai ganu Englya neu " bwt o gân " yn 11a wn cystal os nad rai graddau yn well na phrif- fardd Olynnog.
Bu Eben yn fuddugol ar ddau o destynau Eisteddfod y Gordofigion yn Llynlleifiad, yr hon a gynhaliwyd yn mis Mehefin, 1840, dan lywyddiaeth yr Anrhydeddus E. M. Lloyd Mostyn. Beirniaid y farddoniaeth oeddynt Ieuan Glan Geirionydd, ac Ellis Owen, Ysw., Oefn y Meusydd, Eiflonydd. Barnwyd Eben yn fuddugol ar y Toddeidiau ar "Esgyniad Elias i'r Nef," ac y mae y cyfansoddiad yn anrhydedd i'w enw. Efe befyd a enillodd ar destyn y Gadair, sef " Awdl ar Gystuddiau, Amynedd, ac Adferiad Job." Dyma yr ail waith iddo esgyn i'r Gadair Farddol. Bychan a feddyliai y bardd, pa fodd by nag, ei fod, wrth gyfan- soddi yr Awdl odidog hon, yn ysgrifenu ei gofiant effeithiol ei hun yr un pryd. Oyfansoddodd Milton yn effeithiol odiaeth ar ddallineb Samson yn ei 44 Samson Agonistes," ac aeth wedi hyn yn ddall ei hunan. oyfansoddodd Handel hefyd ddernyn cerddorol godidog ar yr un pwnc, a therfynodd yntau ei fywyd yn ddall. Bu yn debyg i hyny gydag Eben. Oanodd yn ardderchog ar gystuddiau arswydus Job, ac wedi hyny portreadodd y cystuddiau hyny yn fwy effeithiol fyth yn ei fywyd trallodus ei hun. Yr oedd ganddo ef a'i briod bedwar o blant, sef tair merch a mab ; a phan yr oedd gyda'i deulu hoflf o'i amgylch, yn ym- ddangos fel un o'r dynion dedwyddaf a fu erioed yn sangu y ddaear ; tra yr oedd llwyddiant tymhorol yn coroni ei babell, a bendith y Nef yn tywynu ar ei enaid, dyna ystorm erchyll yn cyfodi yn ddisymwth, ac yn ysgubo ymaith ddwy o'i ferched hoff, yn nghyda'i anwyl briod ; a buan iawn drachefn y caf- odd ei ymddifadu o'i fab athrylithgar a rhinweddol,
