RISIART DDÜ. 119
11 Nid oedd terfyn ar ei ofal gyda'r capel. Nid yn unig yr oedd yn gofalu am ei gyfrifon, yr hyn a gedwid ganddo yn y modd mwyaf rheolaidd a destlus, ond gofalai am bobp^tb a bertbynai iddo. Nid oedd dim yn ormod ganddo i'w wnetid i a d>m yn rby fvcbin. Yr ydym yn cofio iddo unwaitb fyned adref prydnawn Llun o Gyfarfod Misol, rbag ofn na byddai yr un o'r blaenoriaid eraill yno i ofalu am y Cyfarfod Gweddi, ac ' i'r achos drwy byny,' fel y dywedai, • gael ei iselu yn ngolwg y gymydogaetb.' Efe a fyddai yn myned â'r allwedd i agor drws y capel, ac nid gormod na rby fycban ganddo oedd ysgubo y llawr a goleuo y canwyllau, eithr yr oedd gwneud byn yn bieger calon iddo, fel y cawn adrodd yn ei eiriau ef ei bun eto.
" Sabbatb, y 23ain o fi8 Tacbwedd diweddaf, oedd y tro cyntaf iddo fethu myned i'r capel gan ei waeledd ; ac yr oedd yn teimlo yn bur anfoddlawn i aros adref, am fod swper yr Arglwydd i gael ei weinyddu y noson bono. Yr oedd yr olwg adfeilieiig a gaem arno yn peri i ni feddwl fod amser ei ' ymddatodiad ' yn agos. Pan y cyfeiriem yn gynil at ei wnsanaetb i grefydd, dywedai gyda golwg difrifol, nad oedd, wrth adolygu ei oes grefyddol y dyddiau diweddaf, yn meddwl cymaint o d'lim a wnaetb â'i fod pan yn facbgeo wedi cael y fraiut o fyned â cheffylau y pregethwyr o Ysgoldy Peneaenewydd i Pentyrcb isaf (ei dad oedd yn gofalu am y ceffylau yno). Meddyliai fod byn yn rbywfaint o wasanaetb i weision Iesu Grist ; ac ycbwanegai, ' Yr wyf yn falcb fy mod wedi cael y fraint o ysgubo y llawr a goleu canwyllau yn nby fy Nuw. Byddwn yn ambeu fy nghymbwysder gyda petbau eraill a ystyrir yn gyffredin yn fwy pwysig, ond yr oeddwn yn sicr y gallwn i wneud y petbau byn yn ddirasritb, a cbyda phleser. ' Onid ydyw byn yn engraifft nodedig o ras Duw yn ' trwsio ' y dyn ' oddi mewn â gostyngeiddrwydd ?' Ni buasai yr ucbel ei ffroen bytb yn meddwl am i'r bardd mawr fyned i'r fatb le â llwcb llawr y cysegr i gael rhai o'r petbau dysgleiriaf yn ei goron Gristionogol. Petbau rby isel a distadl gan y bydol-ddyn i'w codi sydd yn cyfoetbogi y Cristion am bytb. Mae yn * ymgyfoetbogi mewn gweitbredoedd da.'
" lonawr 6ed, yr oedd yn llesg a nycblyd yr olwg arno. Dywedai, 4 Ni bum erioed mor falcb o'r ben Fetbodistiaid ag yr ydwyf y dyddiau hyn. Mae llawer o roi arnynt gan eraill; a bum yn cwyno oberwydd eu diffygion fy bun lawer gwaith. beb feddwl mai anmberffaitb yw y goreu yn y byd drwg presenol Erbyn i mi gymeryd hamdden yn fy salwch i adfyfyrio ac i gymharu y naill betb â'r Hall ac â'r Beibl, ni wn i am yr un enwad crefyddol â'i amcan yn gywiracb am wneud daioni i bechaduriaid, na dim pobl debycacb i'r byn ag y mae y Beibl yn gofyn i bechadur edifeiiiol fod ; ac yr wyf yn falchach o honynt nag y bum erioed.'
