R1SIART DDU. 85
yr orchest benaf a gyflawnodcl bardd Clynog. Hyderwn fod yr awdwr wedi gadacl ar ci ol adysgrif o'r Brydd< st yn cynwys gwelliadau, yn y mrydryddiaeth yn neillduol, ac mown pethau ereill a fernid yn anmherfEeithiau. Ond er nad ydym yn cydfarnu A, "Gwallawg" ar rai pethau yn ei draethawd, ac er fod llawer o waith tacluso ar ei ysgrif, eto yr ydym yn mcddu syniadau cymeradwyol o'i alluoedd, ei lafur canmoladwy yn ei efrydiaeth ar ei destyn, yn gystal ag o herwydd haeledd yr ysbryd a ganfyddir, yn gyfîredinol, yn ci waith.
Yr ail draethawd a dearllenasom sydd wedi ei arwyddo "Gwyn- eddwr." Y mac ei eiddo ef yn rhywbeth tebyg i fywyd dyn megys Eben Fardd. Deuai pethau ar ol eu gilydd, yn rhyw ddigwydd- iadol, ac nid megys o dan lywodraeth rheol. Rhywbeth tebyg iawn yw hyn i fywyd un o'r teulu dynol. Ac felly nid oes drefn ddilynol yn mhob man, yn y traethawd gan "Gwyneddwr." Dygir pethau i ymyl eu gilydd weithiau a gymerasant le flynyddoedd ar wahan. Gwelir hyn yn y tudalenau canlynol, sef 335 a 359. Geilw gonest- rwydd arnom i fynegu fod tipyn o ddiofalwch yn ymddangos yn y cyfansoddiad drwyddo oil. Er hyny cynnwysa gasgliad helaeth iawn o ffeithiau nodweddiadol o'r bardd galluog. Ymddengys syn- iadau y bywgraffydd i ni yn gywir, oddeithr y gellir ei gyhuddo o ormod edmygedd gyda golwg ar wrthdrych y cofiant. Gwir yw ci fod yn nodi allan ei ddiffygion, i raddau, yn gystal ag yn arddangos ei ragoriaetbau. Yn arbenig gwna wasanaeth bwysig i itmyddiaeth ei wlad trwy ei sylwadau helaetbiou a doniol o bartb y Bryddest ar yr Adgyfodiad. Y mae ei amddiffyniad yn gampus a ! oddhaoi o'r gwaith gorchestol hv.nw. Hyderwn nad â traetaawd bwn ar goll, ond yea y wlad y fantais o wybü ddrwyddo banes bucbedd, a gwybod yn helaeth am weithiau amrywiog y bardd ta entog. Medda y traethawd hwn lawer o ragoriaetbau, a haedda y wobr addawedig.
Y trydydd traethawd sydd wedi ei arwyddo â'r enw "loan." Ysg- rifena yr awdwr hwn oddiar wybodaetn ianwl o wrtbddryeb ei destyn. Y mae efe yn dilyn y bardd o'i febyd i'w fedd yn hynod o ffyddlon. Pe ra buasai dau o draethodau ereill yn y gystadleuaeth yn rhagori buasem gyda hyfrydwch yn cymeradwyo i'r wobr gael ei rhoddi i " loan " Yr ydym yn sicrhau iddo mai nid ychydig o ddyddordeb a gawsom yn y darlleniad o'i waith, a byfryd fyddai genym weled y traethawd mewn argraff. Yn y gwaith hwn ceir gweled ymdrechion y bardd yn cgbanol anbawsderau, a'i lwyddinnt yn y gorchfygiad o honynt, mewn modd goleu ac argraffiado 1 . Ye allai lod yr ardeb, ar y cyfan, dipyn yn rby aruchel. Un o feiau y Cymry yw dyrchafu ych- ydig o beth Cjinreig fel pe byddai yn aruthrol o fawr. Yn lied ami
